2024-12-27
‘Ông ấy sẽ không làm hài lòng tất cả mọi người.’ Nhiệm vụ tế nhị của John Thune dưới thời Trump
Người dân thị trấn nhỏ ở Nam Dakota đã vươn lên vị trí cao nhất của Thượng viện bằng cách khéo léo điều hướng các cuộc chiến chi tiêu và sự trỗi dậy của MAGA
(WSJ, 27/12/2024)
Thượng nghị sĩ John Thune có hơn ba giờ để tận hưởng chiến thắng lớn của mình trước khi Donald Trump giáng một đòn chí mạng vào đầu ông.
Vào giữa trưa ngày 13 tháng 11, các đồng nghiệp Cộng hòa tại Thượng viện của Thune đã bầu ông làm lãnh đạo phe đa số, đánh dấu sự kiện quan trọng trong nhiều thập kỷ hoạt động công của ông. Sau đó, ngay sau 3:30 chiều, Trump tuyên bố ông có kế hoạch đề cử Matt Gaetz làm tổng chưởng lý của mình - khiến các thượng nghị sĩ GOP phải bối rối vì sự lựa chọn đầy tai tiếng này.
"Chà, đây sẽ là một quyết định khó khăn", Thune cười khúc khích, nhớ lại những gì đã diễn ra trong đầu ông lúc đó. Dáng người cao gầy của người đàn ông 63 tuổi đến từ Nam Dakota này nằm dài trên chiếc ghế bành thêu kim tuyến màu xanh trong văn phòng của ông tại Điện Capitol khi quang cảnh mùa đông cằn cỗi chiếu xuống một ánh sáng lạnh lẽo. "Bạn chỉ cần nhớ lại xem công việc này sẽ khó khăn như thế nào", ông tiếp tục suy ngẫm, "rằng công việc này sẽ khó khăn như thế nào".
Thune đón nhận nó một cách bình thản, như ông vẫn làm với hầu hết mọi việc. Cựu chiến binh 20 năm của Thượng viện này cực kỳ điềm tĩnh và khó lay chuyển - những phẩm chất mà ông chắc chắn sẽ cần trong những tháng tới. Vụ bê bối đóng cửa chính phủ gần đây đã làm nổi bật Hạ viện bất đồng chính kiến. Nhưng Thượng viện - nơi Thune sẽ quản lý quá trình tuyển dụng nhân sự cho chính quyền Trump và dẫn dắt chương trình nghị sự của ông nhằm trấn áp nhập cư và cắt giảm thuế - là nơi diễn ra nhiều hành động hoạch định chính sách ban đầu. Có lẽ không ai ở Washington sẽ đóng vai trò trung tâm hơn đối với triển vọng điều hành của Trump khi Thune tìm cách tập hợp 53 đảng viên Cộng hòa của Đảng Cộng hòa ủng hộ nhà lãnh đạo khó đoán tại Tòa Bạch Ốc. Và trong khi sự lạc quan và tinh thần đồng đội là những từ ngữ của ngày hôm nay, thì một số xung đột dường như là không thể tránh khỏi.
Thune - cao lớn, khỏe mạnh, một chính trị gia có tài năng thiên bẩm, người đã thành công trong hầu hết mọi việc mà ông đã thử - chắc chắn sẽ phải lựa chọn giữa việc được nhiều người yêu mến và việc trở nên hiệu quả. Để giành được vị trí lãnh đạo, ông đã chống lại làn sóng áp lực bên ngoài từ Elon Musk, nhưng chắc chắn còn nhiều điều hơn thế nữa. “Tôi không biết bất kỳ ai trong hội nghị [Cộng hòa] không thực sự thích ông ấy và coi ông ấy là một người bạn thực sự,” Thượng nghị sĩ Mike Lee (R., Utah), một lãnh đạo phe bảo thủ của Thượng viện ủng hộ Thượng nghị sĩ Rick Scott (R., Fla.) thay vì Thune cho vị trí lãnh đạo GOP, cho biết. “Nhưng đây là một vai trò khác với những gì ông ấy từng đảm nhiệm trước đây, và ông ấy sẽ không làm hài lòng tất cả mọi người. Ông ấy phải tìm ra cách giải quyết các tranh chấp và đưa ra quyết định khi biết rằng một số người sẽ vui vẻ và một số người sẽ không vui vẻ.”
Thune đã tiếp quản vị trí lãnh đạo từ Thượng nghị sĩ Mitch McConnell (R., Ky.), nhà lãnh đạo đảng tại vị lâu nhất trong lịch sử Thượng viện, nhưng mối quan hệ của ông với Trump trở nên căng thẳng sau cuộc bầu cử năm 2020. Là học trò của McConnell từ phe cánh theo chủ nghĩa thể chế của GOP, Thune cũng có những bất đồng với Trump trong nhiều năm. Chỉ một chu kỳ bầu cử trước, Trump đã gọi Thune là "cậu bé của Mitch" (Mitch’s boy) và yêu cầu ông phải rời khỏi chức vụ. Thune đã gạt bỏ những lời chỉ trích và tiếp tục giành chiến thắng trong cả cuộc bầu cử sơ bộ và tổng tuyển cử năm 2022 với khoảng 70% số phiếu bầu.
Thune và Trump đã hàn gắn mối quan hệ, bắt đầu bằng chuyến thăm Mar-a-Lago vào tháng 3 năm ngoái và hiện họ thường xuyên nói chuyện, các nguồn tin thân cận với cả hai người cho biết. Trump đã nói rằng ông rất hợp với Thune.
Nhiệm vụ đầu tiên của Thune là đưa những người được Trump đề cử vào nội các lên Thượng viện. Một số thượng nghị sĩ GOP vẫn còn nghi ngờ về cáo buộc say rượu và hành vi không đứng đắn liên quan đến Pete Hegseth, trước là người dẫn chương trình Fox News được Trump đề cử làm Bộ trưởng Quốc phòng, cũng như quan điểm và trình độ của những người được bổ nhiệm như Robert F. Kennedy Jr., Tulsi Gabbard và Kash Patel.
Thune đã đưa ra một lưu ý đầy nhiệt huyết, nhưng cũng cẩn thận không đưa ra bất kỳ lời hứa nào về kết quả. "Rõ ràng là ông ấy có một số người sẽ khó khăn và thách thức hơn những người khác", ông nói. "Nhưng chúng tôi sẽ làm việc với ông ấy để mang đến cho ông ấy một quy trình công bằng. Và đó là những gì tôi đã nói với ông ấy." May mắn thay cho Thune, cơn đau đầu của Gaetz đã tự biến mất. Thune cũng bất ngờ trước sự rút lui như khi ông được bổ nhiệm.
Không giống như nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, Trump hiện đang tận hưởng mối quan hệ sâu sắc với nhiều thượng nghị sĩ và dân biểu GOP, và hàng ngũ của họ có nhiều người trung thành hơn trước. Động lực đó có nghĩa là Thune có thể trở thành người theo sau nhiều như một nhà lãnh đạo khi ông tìm cách giữ chân các thành viên của mình trong lều.
"Tổng thống và tôi đã phát triển một mối quan hệ mà tôi nghĩ chúng tôi hiểu nhau", Thune nói. "Chúng tôi có một mối quan hệ làm việc. Nó rất chuyên nghiệp. Và tôi hy vọng rằng, cuối cùng, nó sẽ là chất xúc tác để có thể hoàn thành một số điều tốt đẹp cho người dân Mỹ, mà cả hai chúng tôi đều có động lực để làm".
Khởi đầu khiêm tốn
Tim Thune, em trai của John, nhớ John là người anh em có thể thuyết phục cha mẹ mình làm bất cứ điều gì. "Khi lớn lên, nếu có điều gì đó mà cả hai chúng tôi đều muốn, anh ấy sẽ cử tôi đến để yêu cầu, và tôi sẽ đến và trình bày sai cách và bị từ chối", Tim, người sống cách anh trai mình vài căn nhà ở Sioux Falls, cho biết. “Chú ấy sẽ vào nói chuyện với họ và chú ấy luôn có thể khiến họ thay đổi suy nghĩ. Tôi không thể hiểu nổi.”
Là con thứ tư trong số năm người con, Thune được nuôi dưỡng trong một ngôi nhà hai phòng ở Murdo nhỏ bé, S.D., một tiền đồn không có đèn giao thông trên thảo nguyên gió thổi mạnh.
Là một vận động viên bóng rổ, bóng chày và điền kinh có năng khiếu bẩm sinh, John đã rèn luyện kỹ năng của mình trên sân đất bằng một cây sào gỗ. Khi còn là sinh viên năm nhất trong đội bóng rổ của trường, anh đã từng thực hiện thành công năm trong sáu quả ném phạt, nhưng lại bị một khán giả chế giễu vì ném trượt một quả. Người đàn ông đó hóa ra là Dân biểu Jim Abdnor, người đã che chở cho John. Cha của Thune từng là một đảng viên Dân chủ New Deal, nhưng Abdnor, Chúa Jesus và Ronald Reagan đã khiến ông và con trai ông trở thành những người Cộng hòa tận tụy. Sau khi John tốt nghiệp Đại học Biola, một trường đại học Cơ đốc giáo gần Los Angeles, anh đã đến làm việc cho Abdnor ở Washington.
Thune đã thắng cử vào ghế duy nhất của tiểu bang tại Hạ viện vào năm 1996. Năm 2002, ông đã tìm cách thăng tiến, thách thức Thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Johnson, nhưng lại thua với 524 phiếu bầu. Không nản lòng, vào năm 2004, ông đã thách thức lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện đương nhiệm, Tom Daschle. Đó là một cuộc thi đấu tàn khốc mà Thune cáo buộc Daschle đã trở thành một người theo chủ nghĩa tự do Washington lạc hậu.
Việc Thune đánh bại Daschle là lần đầu tiên một lãnh đạo đảng đương nhiệm bị phế truất trong hơn 50 năm qua, và điều đó đã mang lại cho ông danh tiếng là cậu bé vàng của GOP. Nhiệm vụ đầu tiên của Thune tại Thượng viện là cứu Căn cứ Không quân Ellsworth của Nam Dakota khỏi kế hoạch đóng cửa của Ngũ Giác Đài.
Cuộc chiến này làm nổi bật sự căng thẳng lâu đời giữa việc cắt giảm chi tiêu liên bang và bảo vệ lợi ích của tiểu bang quê hương - những động lực có thể ám ảnh Thune trong vai trò hiện tại của mình. Thune đã lao vào cuộc chiến, tập hợp phái đoàn quốc hội lưỡng đảng của Nam Dakota và phối hợp với các nhóm cộng đồng để cuối cùng giữ cho căn cứ mở cửa.
Năm 2012, ông đã cân nhắc đến việc tranh cử tổng thống, nhưng quyết định rằng điều đó sẽ quá khó khăn đối với hai cô con gái khi đó đang tuổi thiếu niên của mình, những người mà vợ và người yêu thời đại học của ông, Kimberley, đã tiếp tục nuôi dạy ở Sioux Falls. Giống như nhiều đảng viên Cộng hòa thành lập khác, ông đã theo dõi việc Trump tiếp quản GOP với sự bực tức không hề che giấu. Năm 2019, ông được bầu làm đảng viên Cộng hòa, vị trí số 2 sau McConnell.
Trump đã cố gắng để Thống đốc Nam Dakota Kristi Noem thách thức Thune vào năm 2022 sau khi Thune chỉ trích những nỗ lực của Trump nhằm lật ngược cuộc bầu cử năm 2020. Noem, hiện là ứng cử viên của Trump cho chức bộ trưởng an ninh nội địa, đã phản đối, nhưng Thune đã nghiêm túc cân nhắc đến việc nghỉ hưu khỏi chính trường, đến mức ông nói rằng ông đã soạn thảo các tuyên bố tuyên bố rằng ông sẽ tái tranh cử và sẽ không tái tranh cử. Trong bầu không khí dân túy cực đoan của thời đại Trump, Thune cho biết, ông sợ rằng mình không còn phù hợp nữa.
“Anh biết đấy, chính trị thời đại chúng ta đã khác, đúng không?” Thune nói trong văn phòng của mình. “Nó khác so với khi tôi bước vào chính trường. Bối cảnh đó, môi trường đó đã thay đổi theo những cách có lẽ không phù hợp nhất với phong cách của tôi.” McConnell thúc giục ông ở lại, ám chỉ rằng công việc hàng đầu có thể mở ra. “Tôi đã nghĩ đến khả năng có cơ hội trở thành nhà lãnh đạo,” Thune nói, “và tôi chỉ cảm thấy rằng ít nhất tôi nên ở lại đủ lâu để xem liệu điều đó có khả thi hay không.”
Một cửa sổ ngắn để làm luật
Sau khi Thượng viện chấp thuận nội các của Trump, họ sẽ chuyển sang lập pháp cho chương trình nghị sự của ông. Nhiều lời hứa của Trump - thuế quan, trục xuất, cải cách các cơ quan chính phủ - không nhất thiết phải yêu cầu sự chấp thuận của quốc hội. Thune đã vạch ra một kế hoạch để sử dụng hai lần hòa giải, theo đó các thượng nghị sĩ có thể thông qua các dự luật tài trợ bằng đa số phiếu, tránh ngưỡng cản trở 60 phiếu áp dụng cho các luật khác. Dự luật hòa giải đầu tiên sẽ xem xét việc bổ sung nguồn lực cho an ninh biên giới, sản xuất năng lượng và quốc phòng, với mục đích thông qua nhanh chóng để đưa các điểm ban đầu vào bảng. Dự luật thứ hai, dự kiến sẽ kéo dài nhiều tháng tranh cãi, sẽ gia hạn dự luật thuế năm 2017, có các điều khoản hết hạn vào năm 2025, đồng thời thực hiện các thay đổi khác đối với hệ thống thuế - luôn là một triển vọng gây tranh cãi ở Washington.
Một số lãnh đạo GOP tại Hạ viện đã lên tiếng phản đối kế hoạch này, trong khi Trump vẫn chưa chấp thuận. Thune cho biết ông coi đây là cách tốt nhất để "hoàn thành một số việc mà tổng thống và nhiều ứng cử viên của chúng tôi đã vận động" trong khi tối đa hóa cơ hội có thể là một khoảng thời gian ngắn để ban hành luật trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.
"Tôi là người từ thảo nguyên, còn tổng thống là người New York. Về mặt phong cách, họ rất khác nhau", Thune nói. "Nhưng tôi nghĩ điều bạn phải có khả năng làm là tìm ra mục tiêu là gì và liệu các động cơ có phù hợp hay không. Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều muốn đạt được cùng một mục tiêu".
https://www.wsj.com/politics/john-thune-senate-majority-leader-profile-aa1eb7b1?st=rJFHMp
NVV dịch
