2025-09013  

Khi ý kiến cá nhân trở thành tai họa
Mọi thứ đang trở nên rõ ràng.

(Glenn Harlan Reynolds, Substack, 13/9/2025)

Tôi đã từng viết về hiện tượng thác đổ ưa thích - nơi mà phần lớn công chúng, thường là đa số, che giấu quan điểm của mình vì sợ bị trừng phạt, và chỉ tiết lộ quan điểm đó khi một sự kiện nào đó xảy ra. Ví dụ điển hình bao gồm sự sụp đổ của các chế độ Cộng sản, như Romania thời Ceausescu, nơi mà ngay cả bản thân Ceausescu cũng nghĩ rằng mọi người đều yêu mến ông ta cho đến khi ông ta bị đứng trước tường và bị bắn.

Thông thường những điều đó xảy ra theo một hướng. Nhưng ở nước Mỹ hiện đại, chúng đang diễn ra theo hai hướng.

Vụ sát hại Charlie Kirk dưới tay một tay súng cánh tả đã cho thấy rằng có rất nhiều người Mỹ — và thậm chí cả những người ở khắp nơi trên thế giới — ủng hộ Charlie và quan điểm của ông hơn mức mọi người thường nghĩ. Người dân New Zealand ở London đã nhảy điệu Haka để tưởng nhớ ông; đám đông tụ tập trên khắp Hoa Kỳ, cũng như ở Rome, London, Đức và Israel.

Quan điểm của Charlie - bị báo chí đồng loạt chỉ trích là "cực hữu" - thực ra lại là quan điểm chính thống, được đại đa số người dân chấp nhận. Vụ ám sát ông đã khiến mọi người đứng lên và nhận ra rằng cộng đồng người Mỹ bình thường chiếm đa số.

Như Jonathan Turley đã viết:

"Charlie rất dũng cảm và táo bạo. Anh ấy từ chối nhượng bộ trước những lời đe dọa và khuyến khích những người khác lên tiếng trong khuôn viên trường chúng tôi.

"Anh đặc biệt bị ghét vì đã soi gương cho giáo dục đại học, phơi bày sự thù hận và đạo đức giả trong các trường đại học của chúng ta. Trong nhiều thập kỷ, các giảng viên đã thanh trừng những người bảo thủ và tự do chủ nghĩa trong hàng ngũ của mình. Đối mặt với sự thiếu khoan dung của hầu hết các trường học, các cuộc thăm dò cho thấy một tỷ lệ lớn sinh viên che giấu giá trị của mình để tránh bị giảng viên hoặc bạn học trả thù.

"Charlie đã quyết định thay đổi tất cả những điều đó. TPUSA khuyến khích mọi người tham gia và tranh luận về chúng."

Mọi người đang có đủ can đảm để không che giấu quan điểm của mình, điều này lại là vấn đề đối với phe cánh tả, những người có chiến lược sử dụng biện pháp bắt nạt và tuyên truyền để thuyết phục 80% dân số rằng quan điểm của 20% dân số là quan điểm của đa số.

Không còn nữa.

Nhưng một điều khác đang được tiết lộ, đó là quan điểm của 20% còn lại tệ hại đến mức nào. Phản ứng tán thành vụ ám sát từ rất nhiều người, vốn có vẻ đáng kính, đã chứng minh có bao nhiêu người theo đuổi hệ tư tưởng thù hận của cánh tả.

Đây không chỉ là vài kẻ điên rồ. Đây là một lượng lớn người làm công việc chuyên môn và quản lý — dường như chủ yếu là nhân viên chính phủ — những người thực sự tin rằng việc giữ những ý tưởng họ không thích phải chịu án tử hình.

Những người này ở khắp mọi nơi. Họ có thể đang dạy con bạn. Họ có thể là khuôn mặt đang nhìn xuống bạn khi bạn được đẩy vào phòng cấp cứu. Họ có thể là người phê duyệt giấy phép xây dựng của bạn, hoặc không phê duyệt. Đó là một đội quân của những kẻ thù ghét.

Trump là Người Làm Rõ tuyệt vời (Great Clarifier), và đây là một điều nữa đã trở nên rõ ràng trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.

Họ vẫn ở đó, họ ghét bạn, và họ sẽ không đi đâu cả. Vậy phải làm sao đây?

https://instapundit.substack.com/p/when-the-preference-cascade-becomes?r=cyqk&triedRedirect=true

GHI CHÚ

Tựa đề của bài là "When the Preference Cascade Becomes a Flood" (Khi thác nước ưa thích trở thành lũ lụt)

"Preference cascade" là một thuật ngữ. Theo AI, nó là hiện tượng xã hội mà ý kiến ​​được bày tỏ công khai thay đổi nhanh chóng, thường xảy ra sau một thời gian niềm tin cá nhân bị kìm nén. Hiện tượng này xảy ra khi "sự bóp méo sở thích" lan rộng - tức là bóp méo quan điểm thực sự của một người dưới áp lực xã hội - đạt đến điểm bùng phát và tan vỡ.

Theo Wiktionary nó là tình huống mà ý kiến ​​riêng tư của mọi người đạt đến đỉnh điểm và được công khai bày tỏ và chấp nhận.

Tác giả dùng chữ Cascade theo cả hai nghĩa, nghĩa đen và nghĩa chuyên môn

NVV