2025-09-12
Charlie Kirk đã tái định hình Thế hệ Z như thế nào
(Christian Paz, Vox, 12/9/2025)
Trong những giờ và những ngày sau vụ ám sát Charlie Kirk, việc rất nhiều người - đặc biệt là những người trẻ tuổi - chia sẻ nỗi đau buồn và cú sốc trên bảng tin, story Instagram hay livestream TikTok có thể gây ngạc nhiên.
Họ không chỉ là những người bảo thủ công khai hay những cử tri trung thành của Trump, mà còn là những người dường như phi chính trị: những người bạn học cũ hoặc bạn bè cùng thành phố chưa bao giờ đăng tải nhiều về các sự kiện hiện tại - cho đến bây giờ. Đối với những người theo chủ nghĩa tự do hoặc những người ở độ tuổi 30, điều này có vẻ bất ngờ.
Nhưng những phản ứng này chỉ là một dấu hiệu cho thấy tầm ảnh hưởng của Kirk, và cách thức phong trào và phong cách chính trị của ông có thể vẫn còn tồn tại sau khi ông qua đời.
Kirk là một nhân vật của thế hệ, người đã định hình lại cách thức hoạt động của chính trị, truyền thông chính trị và văn hóa Gen Z đối với những người ủng hộ, đồng minh và đối thủ chính trị của ông.
Để hiểu được ảnh hưởng lâu dài đó — lý do tại sao ông lại được thế hệ Z đồng cảm — có lẽ sẽ hữu ích nếu phân tích những yếu tố tạo nên sức hút của ông:
1) Kirk đã định nghĩa lại chủ nghĩa bảo thủ, tạo ra một thế hệ lãnh đạo và nhóm mới.
Ít nhất là đối với thế hệ Z bảo thủ, Kirk nắm giữ một vị thế huyền thoại: Ông đã đi từ một người vô danh — người sáng lập một nhóm hoạt động non trẻ mới chỉ 18 tuổi — trở thành một người có ảnh hưởng lớn trong giới bảo thủ trước tuổi 31.
Ông đã trở thành một nhân tố không thể thiếu đối với Đảng Cộng hòa. Tổng thống Donald Trump đã tái đắc cử năm ngoái với mức độ ủng hộ của cử tri trẻ chưa từng thấy đối với một đảng viên Cộng hòa kể từ những năm 2000. Kirk phần lớn được ghi nhận là người đã góp phần tạo nên điều đó thông qua tổ chức phi lợi nhuận của mình, đặc biệt là bằng cách nhắm đến những thanh niên trẻ tuổi thiếu gắn kết hoặc thụ động.
Tổ chức mà Kirk thành lập, Turning Point USA, khởi đầu vào năm 2012 với tư cách là một nhóm nhỏ đang cố gắng tạo dựng chỗ đứng tại bất kỳ trường đại học nào. Trong năm đầu tiên, tổ chức này có khoảng 9.200 người theo dõi trên Facebook, 15 chi nhánh tại các trường đại học và 40 blogger.
Theo Rachel Janfaza, nhà văn, nhà nghiên cứu và cố vấn về Gen Z, đến những năm 2020, Turning Point về cơ bản đã trở thành "thành phần thanh niên của Đảng Cộng hòa" - một mạng lưới quốc gia khổng lồ với hơn 800 chi hội đại học, hàng triệu người theo dõi trên mạng xã hội và gần 100 triệu đô la gây quỹ vào năm 2024, đồng thời cũng hỗ trợ các tổ chức thiên hữu khác tập trung vào thanh niên.
Trước khi Turning Point đến với các trường đại học, "bạn chỉ có các tổ chức vỏ bọc là Đảng Cộng hòa Đại học và Đảng Cộng hòa Trẻ, những tổ chức không hoàn toàn có ảnh hưởng, và Turning Point là một tổ chức mới mẻ, thú vị", Joe Mitchell, cựu dân biểu tiểu bang Iowa 28 tuổi mà Kirk từng cố vấn, nói với tôi. “Mọi người thực sự muốn đến các sự kiện của họ, và bạn không cần phải nài nỉ họ đến.”
Kirk đã tư vấn và hỗ trợ tài chính cho việc ra mắt tổ chức phi lợi nhuận của Mitchell, Run Gen Z, nhằm mục đích giúp những người bảo thủ trẻ tuổi được bầu vào các chức vụ địa phương và tiểu bang. Kirk cũng đã cung cấp sự cố vấn và bệ phóng tương tự cho cả một thế hệ các nhà hoạt động bảo thủ trẻ tuổi, ông nói.
Nhưng Turning Point cũng đã thay đổi cách nhìn nhận về chủ nghĩa bảo thủ trong các trường đại học — biến nó thành một bản sắc văn hóa và xã hội chính thống, chứ không chỉ là một tập hợp các niềm tin chính trị.
Mitchell nói với tôi rằng “Ông ấy đã hoàn toàn thay đổi quan điểm về văn hóa, về những gì là thú vị và những gì mọi người muốn tham gia, và điều đó đã có tác động rất lớn đến cách nhìn nhận về phong trào bảo thủ trong vài năm qua”. “Nó thú vị hơn nhiều về mặt văn hóa và có một bầu không khí tốt xung quanh những người bảo thủ, bởi vì mọi người đều tràn đầy năng lượng. … Và không phải lúc nào cũng giống như những người da trắng già nua, buồn tẻ. … Bạn đến các sự kiện Turning Point này, và [bạn sẽ thấy] những người Cộng hòa Log Cabin [ủng hộ người đồng tính nam và đồng tính nữ], những người bảo thủ da đen, và liên minh Do Thái.”
Kết hợp các Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo Da đen Trẻ, Lãnh đạo Phụ nữ Trẻ và Lãnh đạo Do Thái Trẻ thường niên này, cùng với hội nghị thường niên Turning Point đình đám, những người bảo thủ trẻ đột nhiên có những không gian tụ họp quy mô lớn tại các trường đại học và sự kiện trên khắp đất nước, với các sản phẩm theo phong cách lễ hội bóng bẩy và những người nổi tiếng chính trị hạng A.
“Don. Jr. đã đến, Tucker Carlson đã đến, tổng thống đã đến — mọi diễn giả mới nổi bật trong giới bảo thủ đều sẽ có mặt tại một sự kiện Turning Point,” Mitchell nói.
Và sự thú vị mới mẻ đó không chỉ tồn tại trong lĩnh vực chính trị: Nó đã hòa nhập vào văn hóa chính thống, góp phần tạo nên cảm giác rằng xã hội nói chung đang chuyển dịch sang hướng hữu khuynh, Janfaza nói.
“Đảng Cộng hòa rất giỏi trong việc mã hóa chính trị văn hóa [trong những năm 2020] — đó là Charlie,” bà nói. “Bạn thấy tất cả những vận động viên, người nổi tiếng và những người khác đang lên tiếng, và tôi không nghĩ điều đó sẽ xảy ra với bất kỳ ai. Ông ấy là người độc đáo ở điểm đó, khi ông ấy có những mối quan hệ này và mọi người tôn trọng những gì ông ấy đang làm trong tinh thần văn hóa thời đại.”
2) Kirk hiểu rõ — và khai thác — nền kinh tế chú ý mới
Một kỹ năng khác của Kirk là thành thạo mạng xã hội. Ông đã thay đổi cách thức lan truyền của các cuộc tranh luận và thảo luận chính trị, đồng thời xây dựng một thương hiệu cá nhân vượt ra ngoài những người ủng hộ và vươn ra ngoài phạm vi chính thống.
Không hề cường điệu khi nói rằng những người theo dõi và đối thủ của ông đã phát triển mối quan hệ cận xã hội với ông như họ đã làm với một người nổi tiếng, một nghệ sĩ, hay thậm chí là một người dẫn chương trình podcast. Ông rất dễ nhận biết, giọng nói của ông tràn ngập trên mạng, dù là trong các video quảng bá hay chia sẻ quan điểm, hay trong các bài phản bác và phản biện của các đối thủ chính trị hoặc những người chỉ trích ông. Và ông được biết đến rộng rãi bởi những người thuộc mọi tầng lớp chính trị (và phi chính trị) đến mức được chế giễu trên các chương trình truyền hình như South Park.
"Tôi đã thấy, rất nhiều người nói rằng, sau vụ ám sát ông ấy, mọi người nói rằng họ cảm thấy như họ biết ông ấy, mặc dù thực tế là họ chưa bao giờ biết", Janfaza kể với tôi về những cuộc trò chuyện của chính cô với những người trẻ tuổi trong tuần này. “Đó là điều hiếm có. Bạn cảm nhận được điều đó ở những người nổi tiếng, vận động viên hay những người tương tự, những người của công chúng. Nhưng để có một chính trị gia có thể thu hút được sự chú ý và tương tác như vậy - đó là điều thực sự khó có được trong thời đại chính trị này.”
Và điều đó phần lớn là nhờ cách ông ấy sử dụng và nhanh chóng thích nghi với hệ sinh thái chính trị và mạng xã hội đang thay đổi, sử dụng các đoạn podcast ngắn, dí dỏm, những cuộc đối đầu trực tiếp như cuộc đối đầu mà ông ấy đã dẫn dắt khi bị ám sát, và những cuộc tranh luận dài hơn theo phong cách “1 thiếu niên thức tỉnh đấu với 20 người ủng hộ Trump” hiện đang lan truyền mạnh mẽ.
“Rất nhiều video lan truyền nhất của ông ấy là về các sự kiện của bản thân (in person), các video tranh luận - đó là những sự kiện đang diễn ra cho bản thân, và đó là lý do tại sao nó lại lan truyền mạnh mẽ như vậy,” Janfaza nói.
Cảm giác kết nối giữa các cá nhân đó đã thúc đẩy sự gần gũi giữa ông ấy và khán giả, và nó đã thay đổi cách những người có ảnh hưởng bảo thủ và tự do khác bắt đầu chia sẻ nội dung của riêng họ.
“Anh ấy đã vượt qua cả Jesse Watters, Tucker Carlsons và Ben Shapiros và trở thành người dẫn đầu,” Mitchell nói. “Anh ấy tiếp cận được rất nhiều nhóm nhân khẩu học và nhóm tuổi khác nhau, anh ấy đã chạm đến rất nhiều khía cạnh khác nhau.”
Mitchell nói với tôi rằng Kirk không chỉ có một podcast, một tổ chức thanh thiếu niên, hay một chương trình dựa trên đức tin. Mà anh ấy còn phát triển một mạng lưới những người trẻ có sức ảnh hưởng bảo thủ khác, như Candace Owens, Benny Johnson và Alex Clark — một vũ trụ truyền thông bảo thủ trẻ tuổi vừa thỏa mãn khẩu vị truyền thông bảo thủ của giới trẻ, vừa mang đến những hình mẫu đầy tham vọng về kiểu nhà hoạt động và diễn giả mà một số người trẻ bảo thủ muốn trở thành.
3) Kirk đã khai thác được một nền văn hóa đối lập mới chớm nở trong các trường đại học và trong giới trẻ.
Cuối cùng, Kirk cũng đã khai thác được những nét riêng của Thế hệ Z — một thế hệ vừa tiến bộ hơn vừa có tư tưởng Cộng hòa hơn so với những người trẻ tuổi trong quá khứ gần đây.
Điểm mấu chốt của điều này là sự phản đối giới cầm quyền. Khi dòng chính thống của nước Mỹ ngày càng tiến bộ hơn trong những năm 2010, việc một số người trẻ phản đối hiện trạng, và mất lòng tin vào các thể chế và tiếng nói đã được thiết lập, đã tạo ra một loại văn hóa đối lập trong giới trẻ mới. Điều này dẫn đến việc chấp nhận tranh luận cởi mở, sự soi xét và thái độ hoài nghi, khiến Thế hệ Z cởi mở hơn với những lời cầu xin của phe bảo thủ và Đảng Cộng hòa trong 5 năm qua.
“Tôi liên tục nghe những người trẻ tuổi nói rằng, một lần nữa, mọi người có thể không đồng ý với tất cả những gì ông ấy nói, nhưng họ tôn trọng thực tế là cuộc trò chuyện diễn ra vào thời điểm mà những người trẻ tuổi đang ưu tiên quyền tự do ngôn luận hơn bao giờ hết”, Janfaza nói với tôi.
Bà cho biết một phần sự thất vọng mà những người trẻ tuổi gặp phải với hiện trạng, với các nhà lãnh đạo và thế hệ cũ, bao gồm cả các nhà quản lý đại học, chính trị gia hoặc các nhà hoạt động khác, là cảm giác “họ sợ chạm đến một số chủ đề nhất định”.
Kirk đã nói về mọi thứ, "và đó là điều ấn tượng nhất về những gì anh ấy làm, nó thực sự khai thác được tinh thần đó, và anh ấy rất nhận thức được rằng mọi người muốn có những cuộc trò chuyện này, những cuộc trò chuyện gây tranh cãi."
Việc Kirk nói những điều gây tranh cãi, hay đôi khi là cố chấp, không phải là điều khiến giới trẻ nản lòng - ngay cả một số đối thủ của anh. Thương hiệu của anh, và việc anh thực hành niềm tin vào quyền tự do ngôn luận, là về việc khơi gợi tranh luận, tạo cơ hội để bất đồng quan điểm với ai đó hoặc làm sắc nét thêm lập luận của chính mình.
Và loại tranh luận này nảy sinh vào thời điểm Thế hệ Z không muốn bị định nghĩa trong những phạm trù ý thức hệ hay đảng phái rõ ràng.
"Giới trẻ không muốn bị bó buộc vào bên này hay bên kia; họ có những sắc thái riêng trong niềm tin của mình, họ có thể tiếp thu một chút từ quan điểm này và một chút từ quan điểm khác, và họ muốn lắng nghe và bị thách thức lập trường của mình", Janfaza nói. "Kirk đã tạo ra một nơi mà điều đó có thể xảy ra. Và sẽ có rất nhiều điều bị mất mát."
https://www.vox.com/politics/461498/charlie-kirk-remade-gen-z-transform-conservative-youth-politics-legacy
https://www.msn.com/en-us/news/opinion/how-charlie-kirk-remade-gen-z/ar-AA1MryPY
NVV dịch