2025-09-05
Tại sao ban đầu nó được gọi là Bộ "Quốc phòng" — và tại sao Trump muốn thay đổi tên
(Joshua Keating, Vox, 5/9/2025)
Tổng thống Donald Trump dự định sẽ ký một sắc lệnh hành pháp vào thứ Sáu 5 tháng 9, đổi tên Bộ Quốc phòng thành "Bộ Chiến tranh". Bản thân hành động này không có giá trị pháp lý; việc chính thức đổi tên sẽ cần sự chấp thuận của Quốc hội, mặc dù Tòa Bạch Ốc được cho là đang tìm cách lách luật. Việc thay đổi biển hiệu và thương hiệu cho bộ lớn nhất của chính phủ, với các cơ sở và căn cứ trên khắp thế giới, cũng sẽ cực kỳ tốn kém. Theo Reuters, kế hoạch đổi tên 9 căn cứ Lục quân vinh danh các nhà lãnh đạo Liên minh miền Nam (hiện đã bị hủy bỏ) của chính quyền Biden dự trù sẽ tiêu tốn khoảng 39 triệu đô la.
Tại sao lại nên đổi tên? Trong một sự kiện tại Phòng Bầu dục vào tháng trước, Trump đã giải thích rằng cái tên Bộ Quốc phòng "nghe không hay đối với tôi... trước đây nó được gọi là Bộ Chiến tranh. Nó nghe mạnh mẽ hơn, và như bạn biết đấy, chúng ta đã thắng Thế chiến thứ nhất, chúng ta đã thắng Thế chiến thứ hai, chúng ta đã thắng tất cả. Giờ đây chúng ta có Bộ Quốc phòng; chúng ta là những người bảo vệ. Tôi không biết nữa." Phát biểu với Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, người đã biến những cụm từ như "sát thương" và "đạo đức chiến binh" trở thành những thuật ngữ thời thượng trong nhiệm kỳ của mình tại Ngũ Giác Đài, Trump nói thêm: "Nếu các vị muốn đưa mọi thứ trở lại như thời chúng ta vẫn luôn chiến thắng trong các cuộc chiến, thì tôi hoàn toàn đồng ý."
Vậy tại sao Hoa Kỳ lại có Bộ "Quốc phòng"? Trump nói đúng khi nói rằng trước Thế chiến II đã có Bộ Chiến tranh, nhưng nó không hoàn toàn giống với cơ quan hiện tại. Bộ này giám sát Lục quân, trong khi Hải quân có một Bộ riêng biệt.
Tổng thống Harry Truman và các nhà lãnh đạo quân sự khác cảm thấy rằng sự phân chia này đã cản trở các hoạt động của Hoa Kỳ trong Thế chiến II và thậm chí, theo Truman, đã góp phần vào thất bại trong việc ngăn chặn cuộc tấn công Trân Châu Cảng năm 1941.
“Đã có những tranh cãi dữ dội giữa Lục quân, Hải quân và Không quân mới thành lập về việc phân bổ nguồn lực tài chính”, Melvyn Leffler, một nhà sử học tại Đại học Virginia, đồng thời là tác giả của một cuốn sách về Truman và nguồn gốc của Chiến tranh Lạnh. “Truman và các cố vấn an ninh quốc gia hàng đầu của ông tin rằng điều cần thiết là phải tích hợp và hợp lý hóa cả việc lập kế hoạch an ninh quốc gia lẫn việc chuẩn bị các kế hoạch chiến tranh.”
Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947 đã hợp nhất Lục quân, Hải quân và Không quân mới độc lập thành một bộ phận do một Bộ trưởng Nội các phụ trách. Bộ phận này ban đầu được gọi là Cơ quan Quân sự Quốc gia (National Military Establishment - NME) nhưng ngay sau đó đã được đổi tên thành Bộ Quốc phòng.
Leffler cho biết việc lựa chọn "defense" thay vì "war" là rất có chủ ý diễn ra vào thời điểm Chiến tranh Lạnh Mỹ-Liên Xô mới bắt đầu và sự ra đời của vũ khí hạt nhân đã làm gia tăng đáng kể nguy cơ xung đột giữa các siêu cường.
"Mối bận tâm lớn nhất của Tổng thống Truman và các cố vấn của ông là ngăn chặn các cuộc chiến tranh trong tương lai, thay vì phát động chiến tranh", Leffler nói. Ông cũng lưu ý rằng sự thay đổi này diễn ra vào thời điểm chính phủ Hoa Kỳ đang có cái nhìn rộng mở hơn về an ninh quốc gia - CIA và Hội đồng An ninh Quốc gia cũng được thành lập vào năm 1947 - với mục đích ngăn chặn chiến tranh bên cạnh việc chuẩn bị cho chúng.
Tất nhiên, Hoa Kỳ đã tham gia vào nhiều cuộc chiến tranh hơn kể từ đó, như những người ủng hộ việc đổi tên đã chỉ ra. "Hoa Kỳ đã trở thành một cường quốc can thiệp nhiều hơn sau khi Bộ Quốc phòng được thành lập, bao gồm Bộ Chiến tranh (và Hải quân) vào năm 1947", cựu trợ lý của Hegseth và nhà phê bình Dan Caldwell đã viết trên Twitter. Việc đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh chỉ là sự thừa nhận thực tế về vai trò thực sự của Bộ Quốc phòng trong 80 năm qua.
Đồng thời, Hoa Kỳ đã tránh được những cuộc chiến tranh lớn và có khả năng gây thảm họa với các đối thủ ngang hàng, kịch bản ác mộng đối với Truman và các phụ tá của ông vào năm 1947, và là một mối quan ngại rất đáng quan tâm hiện nay với căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga.
Leffler lo ngại rằng "việc đổi tên từ quốc phòng sang chiến tranh ngụ ý mong muốn tham gia vào các chính sách hiếu chiến hơn nhiều. Điều đó có thể dẫn đến xung đột vũ trang thực sự."
Điều đáng chú ý nữa là việc đổi tên được đề xuất diễn ra trong bối cảnh Ngũ Giác Đài - dù bạn muốn gọi thế nào - đang ưu tiên an ninh nội địa hơn là chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh tiềm tàng với Trung Quốc và dường như cũng đang mở rộng đáng kể phạm vi hoạt động của quân đội Hoa Kỳ, cả ở Tây Bán cầu và trên đường phố các thành phố của Mỹ - chứ không phải những nơi, ít nhất là về mặt chính thức, chúng ta đang ở trong "chiến tranh".
https://www.vox.com/politics/460497/department-of-war-defense
NVV dịch