2025-09-02  

Trump và mạng xã hội đã phá vỡ bộ máy quan liêu như thế nào

(Ben Smith, Semafor. 2/9/2025)

* Tin tức

Theo Cục Dự trữ Liên bang Richmond, hơn 22.000 nhân viên liên bang đã mất việc tại Washington D.C., Maryland và Virginia từ tháng 1 đến tháng 5. Trong số đó có các thành viên cấp cao tại các cơ quan từ CDC và IRS đến FBI và NSA, những bộ phận chính phủ thường trực của Mỹ đã trải qua những thay đổi trong chính quyền tổng thống từ lâu.

Khi giám đốc CDC từ chối thực hiện các thay đổi đối với chính sách vắc-xin và sa thải cấp dưới, bà đã mất việc ngay lập tức, cùng với nhân viên của bà. Khi chính trị gia được bổ nhiệm điều hành Sở Thuế vụ (IRS) tỏ ra đứng về phía nhân viên thường trực, Tổng thống Donald Trump đã cử ông ta đến Iceland.

Phá vỡ sự bảo đảm việc làm trong chính phủ thường trực sẽ là một trong những thành tựu nổi bật và lâu dài của Trump, bất kể phần còn lại của nhiệm kỳ của ông ấy diễn ra như thế nào. 

“Đó là chỉ thị từ một người - tổng thống,” một quan chức cấp cao tham gia chính vào việc tái cấu trúc chính phủ cho biết. “‘Hoàn thành’ chính là mục tiêu của trò chơi.”

Một phần của tốc độ thay đổi này đến từ một làn sóng nhiệt tình bắt đầu từ mùa hè năm ngoái: "Thái độ này xuất phát từ việc tổng thống bị bắn ở Butler", một quan chức Tòa Bạch Ốc khác nói. "Không có thời gian để lãng phí - theo định nghĩa, đây là một tổng thống chỉ có một nhiệm kỳ."

Elon Musk, trong một thời gian, đã định hình cuộc tấn công này và thu hút sự chú ý của công chúng. Nhưng "mũi giáo", như một đồng minh hàng đầu của Tòa Bạch Ốc đã nói, là Phó Chánh Văn phòng Stephen Miller, người đã đưa ra một trong những lời giải thích quan trọng nhất về triển vọng của chính quyền này vào tháng Hai. Ông nói rằng Trump đang "loại bỏ những quan chức liên bang đang thách thức nền dân chủ bằng cách không thực hiện các sắc lệnh hợp pháp của ông, vốn là nguyện vọng của toàn thể người dân Mỹ."

* Tìm hiểu thêm

Mọi nguyên thủ quốc gia trên thế giới đều cảm thấy thất vọng với giới quan liêu. Bộ phim châm biếm huyền thoại của Anh thập niên 80, "Yes, Minister", đã khắc họa động thái mà các công chức quyền lực âm thầm cản trở kế hoạch của các quan chức dân cử trong khi tỏ ra nịnh hót ủng hộ họ. Nhưng Trump và các phụ tá của ông đã ra hiệu rằng họ coi phần lớn những gì được coi là chuyên môn là vô dụng, tệ nhất chỉ là hệ tư tưởng cánh tả. Và trong khi mọi tổng thống hiện đại đều cố gắng củng cố quyền lực tại Tòa Bạch Ốc, không phải mọi chính quyền đều thẳng thừng nói rằng, chẳng hạn, "kinh nghiệm ngoại giao là giả tạo". Trump không tỏ ra mấy lo ngại về viễn cảnh chính phủ Hoa Kỳ đóng cửa vào cuối tháng.

Tuy nhiên, các nhóm quyền lực trong bộ máy công quyền Hoa Kỳ — từ Ngũ Giác Đài và các cơ quan tình báo cho đến các cơ quan chịu trách nhiệm về y tế và an toàn — thực sự cấu thành một thứ gần nhất với một “nhà nước ngầm” mà Hoa Kỳ có. Đây là những thể chế mạnh mẽ với nền văn hóa, giá trị và lòng trung thành nội bộ riêng, thường có thể bao gồm việc chống lại giới lãnh đạo chính trị và các nhiệm vụ của họ — như cả Barack Obama và Trump, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, đã nhận thấy khi họ cố gắng rút quân khỏi Afghanistan.

Đối với các đồng minh của họ, họ là thành trì thể chế của nền dân chủ; đối với Trump, họ là kẻ thù của nền dân chủ đã bầu ông ta lên. Nhưng "giờ đây, rõ ràng là nếu những chính sách này không được thực hiện, thì ông sẽ ngay lập tức bị loại", cựu trợ lý của Trump, Steve Bannon, nói với tôi. "Không còn câu 'vâng, thưa Bộ trưởng' nữa."

* Quan điểm của Ben

Lý do Trump thành công trong việc gây chiến với các công chức mà ông coi là cản đường mình chính là công cụ mà ông đã sử dụng để phục vụ lợi ích chính trị của mình kể từ năm 2015: mạng xã hội. Ban hành mệnh lệnh từ trên xuống là một chuyện, nhưng có một đội quân thực thi mệnh lệnh trực tiếp với tổng thống lại là chuyện khác.

“Thành thật mà nói, tôi không nghĩ điều đó có thể xảy ra trước khi có mạng xã hội,” đồng minh Tòa Bạch Ốc trầm ngâm, trích dẫn Laura Loomer, người có sức ảnh hưởng trên MAGA, và một số tài khoản X ít được biết đến. “Có 100 kênh khác nhau có thể đưa tin về sự bất tuân của bạn — và họ làm được.”

Những chiến thắng của Trump trước bộ máy quan liêu đã khiến nhiều đảng viên Dân chủ kinh ngạc, mặc dù không ai có nhiều lý thuyết về cách khôi phục lại hình ảnh Humpty Dumpty [nhân vật trong tranh vẽ mang hình ảnh một quả trứng, dễ vỡ]. Sẽ rất khó để thu hút những người giỏi nhất và sáng giá nhất vào làm việc tạm thời.

Nhưng những người khác ở cánh tả đã sẵn sàng cho sự thay đổi và tin rằng những rào cản đối với nền dân chủ do bộ máy quan liêu đại diện - và trên hết là Cục Dự trữ Liên bang - không còn khả thi nữa.

Sau khi chế giễu các nhà nghiên cứu vì cho rằng sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang - theo định nghĩa là phi dân chủ - là yếu tố quan trọng đối với "nền dân chủ của chúng ta", nhà kinh tế học tự do Adam Tooze đã đặt câu hỏi liệu đã đến lúc "thực sự định nghĩa sức hấp dẫn của 'nền dân chủ của chúng ta' là gì" và "định nghĩa chính trị dân chủ của ngân hàng trung ương có thể trông như thế nào".

Giống như nhiều cải tiến khác của Trump, đảng Dân chủ bắt đầu tin rằng không còn đường lui nữa.


https://www.semafor.com/article/09/01/2025/no-more-yes-minister-how-trump-and-social-media-broke-the-bureaucracy

 

NVV