2025-02-28 

‘Sống trong bong bóng’: Zelensky đã tính toán sai Trump như thế nào

(Philip Wegman, RealClear Politics, 28/2/2025)

Trong ba năm ở Hoa Kỳ, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky được ca ngợi là Winston Churchill tái thế. Ông nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt từ Quốc hội, tạo dáng chụp ảnh bóng bẩy và thường xuyên tiếp đón các phái viên chính trị gia, người nổi tiếng và báo chí phương Tây.

Nhưng một khoảnh khắc ở Phòng Bầu dục có thể đã chấm dứt tất cả.

Zelensky công khai chống lại đồng minh lớn nhất của mình, đặt câu hỏi trước báo chí rằng liệu Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Vance, hiện đang tìm cách đàm phán một thỏa thuận hòa bình, có thực sự hiểu cả cuộc chiến tranh trên bộ ở đất nước ông và kẻ thù của ông, Tổng thống Nga Vladimir Putin hay không. Ông đã bị đuổi khỏi Tòa Bạch Ốc ngay lập tức.

Nhà lãnh đạo Ukraine, người đôi khi đảo mắt và khoanh tay tỏ vẻ bất chấp trong cuộc họp song phương nảy lửa, hoặc là hiểu sai về cơ bản, hoặc hoàn toàn tính toán sai, về thời điểm hiện tại trong nền chính trị Hoa Kỳ. Liên minh của ông với Hoa Kỳ, nếu không phải là số phận của đất nước ông, đang bị đe dọa.

“Ông ấy không nhận ra rằng ngày 6 tháng 11 là một sự thay đổi lớn trong chính trị Hoa Kỳ, bao gồm cả chính sách của chúng ta đối với Ukraine”, một quan chức Tòa Bạch Ốc nói với RealClearPolitics sau khi Zelensky rời Tòa Bạch Ốc cùng với một phái đoàn mặt lạnh lùng nhưng không có thỏa thuận đã ký để tạo điều kiện cho Hoa Kỳ khai thác khoáng sản quý hiếm ở Ukraine.

Zelensky đã không hiểu được “bối cảnh chính trị mới”, quan chức này cho biết trước khi nói thêm rằng nhà lãnh đạo Ukraine đã “sống trong bong bóng người Mỹ ủng hộ Ukraine”.

Vở kịch diễn ra tại Tòa Bạch Ốc là chưa từng có. Chắc chắn là không có kịch bản. Một nguồn tin quen thuộc với công tác chuẩn bị cho cuộc đối thoại nói với RCP, “Không ai trong chúng tôi mong đợi [Zelensky] hành động như vậy”. Thật vậy, chính quyền đã hy vọng rằng thứ Sáu sẽ đánh dấu sự khởi đầu của hồi kết xung đột, và họ mong đợi sẽ được đưa tin rầm rộ trên các tiêu đề sau khi các nhà lãnh đạo của cả hai quốc gia ký thỏa thuận khoáng sản trước ống kính tại East Room. Thay vào đó, Zelensky đã bị đuổi đi, và Thượng nghị sĩ Nam Carolina Lindsey Graham đã vô cùng tức giận.

“Tôi đã làm việc cật lực để giúp Ukraine,” Graham nói với Fox News từ bãi cỏ Tòa Bạch Ốc. Dễ dàng trở thành người bạn Cộng hòa vĩ đại và lâu đời nhất của Kyiv, vị thượng nghị sĩ đã đến hiện trường để ăn mừng một bước đột phá. Ngay từ khoảnh khắc xe tăng Nga lăn bánh qua biên giới, ông đã thúc đẩy viện trợ nhiều hơn và thậm chí dẫn đầu một phái đoàn quốc hội vào vùng chiến sự bầy tỏ ập trường của mình.

Lời khuyên của ông dành cho Zelensky trước cuộc họp tại Phòng Bầu dục là gì? "Đừng để giới truyền thông hay bất kỳ ai khác lôi kéo ông vào cuộc tranh cãi với Tổng thống Trump", Graham nói. Và rồi Zelensky đã làm chính xác như vậy trong hơn một giờ đồng hồ.

Ngay cả cựu Tổng thống Joe Biden cũng thấy Zelensky đôi khi rất khó chịu. Khi nhà lãnh đạo Ukraine thúc giục viện trợ nhiều hơn ngay sau khi Hoa Kỳ bật đèn xanh cho khoản viện trợ quân sự trị giá 1 tỷ đô la nữa vào tháng 10 năm 2022, Biden được cho là đã trả lời rằng người dân Mỹ đã khá hào phóng và Zelensky nên thể hiện lòng biết ơn nhiều hơn một chút.

NBC News đưa tin vào thời điểm đó rằng Biden thậm chí còn lên tiếng trong sự bực tức, một điều hiếm thấy đối với cựu tổng thống. Bất chấp sự bất hòa riêng tư, cả hai vẫn giữ thái độ đồng thuận trước công chúng. Biden thường nói, "Không có gì về Ukraine mà không có Ukraine" (Nothing about Ukraine without Ukraine), cam kết sẽ ủng hộ quốc gia đang bị bao vây này "cho đến khi nào cần".

Trump đã phá vỡ khuôn khổ đó ngay khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái. Ông đã kêu gọi chấm dứt chiến tranh và thúc đẩy điều mà chính quyền trước cho là vô lý: một thỏa thuận hòa bình yêu cầu cả hai bên phải nhượng bộ.

Đáng chú ý là, không cân nhắc bất kỳ chi tiết cuối cùng nào của một thỏa thuận bao quát, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer, trong các chuyến thăm cấp nhà nước riêng biệt tới Tòa Bạch Ốc, đều đã cảm ơn Trump vì đã bắt đầu tiến trình đàm phán hòa bình.

Tại Phòng Bầu dục vào thứ Sáu, Trump đã nêu rõ lập trường của mình bằng cách tuyên bố rằng trong cuộc xung đột, "Tôi ở giữa" và "Tôi ủng hộ cả hai" Ukraine và Nga. Trước đó, tổng thống cũng đã loại trừ điều mà Zelensky muốn nhất - một sự đảm bảo an ninh được Hoa Kỳ hậu thuẫn.

Tuy nhiên, Trump đã lập luận rằng một thỏa thuận khoáng sản cũng tốt như vậy. "Chúng tôi sẽ làm việc ở đó. Chúng tôi sẽ ở trên đất liền, và ông biết đấy, theo cách đó, đây là loại an ninh tự động", ông nói vào thứ Tư, "vì sẽ không có ai làm phiền người dân của chúng tôi khi chúng tôi ở đó".

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã công khai tuyên bố rằng thỏa thuận đã gần như hoàn tất và nhấn mạnh rằng tất cả những gì cần thiết là các chữ ký. "Không còn đàm phán nào nữa", ông nói với Fox News vào sáng thứ Sáu trong một cuộc phỏng vấn dường như được thiết kế để ngăn chặn bất kỳ thay đổi nào vào phút chót. "Không còn gì khác nữa".

Zelensky có thể không nhận được thông điệp đó. Biên bản cuộc họp tại Phòng Bầu dục của ông hiện đóng vai trò như một dạng bài kiểm tra Rorschach ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương và trong Quốc hội Hoa Kỳ, khi các đồng minh và đảng phái đọc được trong cách diễn giải của họ về việc ai phải chịu trách nhiệm cho cuộc họp đi chệch hướng.

Mọi chuyện bắt đầu khá lịch sự.

Ngồi trước lò sưởi không bật đèn và mặc bộ vest xanh đặc trưng cùng cà vạt đỏ, Trump gọi đó là "vinh dự" khi được tiếp Zelensky, người ngồi bên trái ông mặc áo nỉ đen và quần cargo cùng màu, sau đó tiếp tục khen ngợi "những người lính Ukraine vô cùng dũng cảm". Lúc đầu, những bất đồng âm ỉ dưới bề mặt và chỉ bùng nổ sau khi phó tổng thống nêu rõ mô hình mới.

"Chúng tôi đã thử làm theo Joe Biden là đập ngực và giả vờ rằng lời nói của tổng thống Hoa Kỳ quan trọng hơn hành động của tổng thống Hoa Kỳ", Vance nói. "Điều khiến nước Mỹ trở thành một quốc gia tốt đẹp là nước Mỹ tham gia vào hoạt động ngoại giao".

Điều này là quá sức chịu đựng đối với Zelensky, người đã nhiều lần chứng kiến ​​Nga ký kết các thỏa thuận ngoại giao và phá vỡ chúng một cách dễ dàng. Nhà lãnh đạo Ukraine đã trình bày lịch sử từ cuộc xâm lược Georgia của Nga năm 2008 đến cuộc xâm lược Đông Crimea năm 2014 trước khi yêu cầu được biết, "Ông đang nói đến loại ngoại giao nào, J.D.?"

Khi Vance trả lời rằng "loại ngoại giao" là loại sẽ chấm dứt "sự hủy diệt đất nước của ông", Zelensky đã cố gắng xen vào. Vance nói với ông rằng thật "thiếu tôn trọng" khi tranh cãi vấn đề này trước công chúng trước giới truyền thông, nhưng Zelensky lại ngắt lời, phản đối, "Ông đã từng đến Ukraine chưa?" Một cuộc thảo luận kéo dài sau đó, với những cáo buộc về sự vô ơn. Trump chỉ bùng nổ khi Zelensky cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ "cảm thấy" mối đe dọa từ Nga "trong tương lai".

"Ông đang đánh cược với Thế chiến thứ III", Trump nói với Zelensky, cảnh báo ông, "ông không có tư cách để quyết định những gì chúng tôi sẽ cảm thấy". Các nhà báo đã bị hộ tống ra ngoài ngay sau đó, và Tòa Bạch Ốc đã hủy bỏ lời mời ký thỏa thuận. Tổng thống cho biết trong một tuyên bố đăng trên mạng xã hội, Zelensky "đã không tôn trọng Hoa Kỳ" và "có thể quay lại khi ông ấy sẵn sàng cho hòa bình".

Những người quan sát bên ngoài nhanh chóng kết luận rằng người Ukraine đã vi phạm các chuẩn mực ngoại giao thời Trump. "Zelensky đã hiểu sai bản chất phân cực sâu sắc của vấn đề Ukraine tại Hoa Kỳ và không điều chỉnh cách tiếp cận của mình cho phù hợp", Zineb Riboua, một học giả tại Trung tâm Hòa bình và An ninh Trung Đông của Viện Hudson, nói với RCP.

"Trump phát triển mạnh trong sự tâng bốc, kiểm soát và trên hết là ảo tưởng về sự thống trị. Ông ấy mong đợi các cuộc đàm phán diễn ra theo các điều khoản của mình và bất kỳ thách thức công khai nào không chỉ là sự bất đồng - đó là sự xúc phạm cá nhân", Riboua nói thêm trước khi lưu ý rằng Trump có ít nhất hai mối hận thù lớn với Zelensky vì những gì đảng Cộng hòa coi là sự ưu tiên của ông đối với đảng Dân chủ và sự không muốn chấm dứt chiến tranh sớm hơn. Học giả kết luận rằng nếu nhà lãnh đạo Ukraine không chấp nhận sự hoài nghi đó và cập nhật đường lối ngoại giao của mình, "ông ấy có nguy cơ mất đi đòn bẩy ít ỏi còn lại của mình".

Phái đoàn Ukraine dường như đã thừa nhận sai lầm. Zelensky đã lên trang mạng xã hội trước đây gọi là Twitter để cảm ơn Hoa Kỳ và cám ơn không dưới 25 nhà lãnh đạo thế giới khác sau khi Vance khiển trách ông tại Phòng Bầu dục vì không bày tỏ đủ lòng biết ơn. Ông cũng đột ngột hủy bỏ các bài phát biểu dự kiến ​​diễn ra tại trung tâm thành phố Washington, D.C., tại Viện Hudson, một nguồn tin quen thuộc đã xác nhận với RCP.

Nhưng Zelensky đã giữ nguyên cuộc phỏng vấn của mình với Bret Baier của Fox News. Tuy nhiên, ông đã nhiều lần từ chối đưa ra điều mà Trump dường như muốn nhất hiện nay: một lời xin lỗi. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Ukraine cho rằng mối quan hệ của ông với vị tổng thống Mỹ có thể được cứu vãn. "Vâng, tất nhiên rồi, vì đó là mối quan hệ hơn cả hai vị tổng thống", ông nói với Baier. "Đó là mối quan hệ lịch sử, mối quan hệ bền chặt giữa nhân dân chúng ta".


https://www.realclearpolitics.com/articles/2025/02/28/living_in_a_bubble_how_zelensky_miscalculated_trump_152441.html

NVV dịch