2025-03-03
Liệu châu Âu có hiểu sai lập trường của Trump về Ukraine không?
(Stephen Wertheim, The Guardian, 3/3/2025)
Chính quyền mới dường như đang có lập trường mà các nhà lãnh đạo Ukraine và châu Âu không lắng nghe - hoặc đang cố gắng thay đổi.
Một sự hiểu lầm nghiêm trọng xuyên Đại Tây Dương đang diễn ra, có khả năng gây ra hậu quả tồi tệ hơn nhiều so với sự bất đồng giữa Donald Trump và Volodymyr Zelenskyy tại Phòng Bầu dục.
Trong tháng qua, chính quyền Trump đã đưa ra một số thông điệp mạnh mẽ và đôi khi mâu thuẫn với các đồng minh và đối tác của Mỹ tại Châu Âu . Việc phân biệt tín hiệu trong tiếng ồn không phải là điều dễ dàng, nhưng giữa những sự quanh co và khoa trương, chính quyền mới dường như đang đưa ra lập trường mà các nhà lãnh đạo Ukraine và Châu Âu không nghe thấy - hoặc đang cố gắng thay đổi.
Điểm mấu chốt của thông điệp này có vẻ như là: Hoa Kỳ sẽ hoặc là làm trung gian chấm dứt chiến tranh ở Ukraine trong thời gian ngắn hoặc là rút khỏi cuộc xung đột, trừ khi có lẽ họ cho rằng Nga đã cản trở lệnh ngừng bắn. (Như Trump đã nói với Zelenskyy vào thứ Sáu: "Hoặc là ông sẽ đạt được một thỏa thuận hoặc chúng ta sẽ rút lui.") Washington cũng sẽ từ chối đưa ra bất kỳ cam kết nào đối với an ninh hậu chiến của Ukraine, chẳng hạn như tư cách thành viên NATO, điều này sẽ gây ra rủi ro lớn là kéo Hoa Kỳ vào cuộc chiến tranh trực tiếp với Nga - "chiến tranh thế giới thứ ba", theo cách nhìn nhận của Trump - nếu Nga xâm lược Ukraine một lần nữa.
Hoa Kỳ có quyền tối cao để áp dụng lập trường này, vì lợi ích của chính mình, bao gồm việc hạn chế chi phí và rủi ro mà Hoa Kỳ phải gánh chịu cho việc phòng thủ của châu Âu. Vì vậy, châu Âu không thể ngăn cản Hoa Kỳ, nhưng có thể hợp tác với Washington để đạt được các mục tiêu của Hoa Kỳ trong khi tìm ra sự sắp xếp tốt nhất có thể để bảo vệ Ukraine, đảm bảo an ninh cho châu Âu và duy trì NATO.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo châu Âu đang nghe một thông điệp khác - hay chính xác là hai thông điệp. Một phiên bản bi quan tối đa: Người châu Âu lo ngại rằng Trump đang liên kết với Vladimir Putin và chuẩn bị từ bỏ Ukraine và có lẽ là nhiều quốc gia khác nữa. Một kết quả như vậy vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên, cho đến nay, điều đó vẫn chưa xảy ra. Một cuộc họp ban đầu để mở lại quan hệ ngoại giao với Nga và sự không muốn lên án hành động xâm lược của Putin ở Ukraine là những động thái quan trọng nhưng còn lâu mới tạo ra được sự thay đổi địa chính trị lớn.
Phiên bản còn lại lạc quan hơn nhiều: các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn hy vọng thuyết phục Trump đưa ra một bảo đảm an ninh lớn của Hoa Kỳ cho Ukraine. Nỗ lực này đã thúc đẩy các nhà lãnh đạo Anh, Pháp và Ukraine đến thăm Tòa Bạch Ốc vào tuần trước. Trong các phát biểu công khai, cả ba đều cố gắng thuyết phục Trump cung cấp "biện pháp dự phòng" của Hoa Kỳ cho một lực lượng quân sự châu Âu, có thể bao gồm khoảng 30.000 quân, được đưa vào Ukraine sau khi giao tranh kết thúc. Trump không loại trừ khả năng Hoa Kỳ hỗ trợ một số loại quân sự châu Âu, nhưng ông cho biết không sẵn sàng đưa nhiều sức mạnh của Hoa Kỳ vào đó. "Tôi sẽ không đưa ra bảo đảm an ninh vượt quá mức", Trump nói . "Chúng tôi sẽ để châu Âu làm điều đó".
Vào thứ sáu, tại Phòng Bầu dục, Zelenskyy đã phản đối lập trường của Trump. Tổng thống Ukraine tuyên bố thẳng thừng : "Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận lệnh ngừng bắn đơn thuần. Nó sẽ không hiệu quả nếu không có sự đảm bảo an ninh." Zelenskyy khẳng định rằng sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ phải đến từ Hoa Kỳ, không chỉ từ Châu Âu. Ông cho biết, một lực lượng quân sự Châu Âu sẽ không hiệu quả trừ khi Hoa Kỳ cung cấp một sự hỗ trợ đáng kể: "Họ cần Hoa Kỳ."
Tóm lại, Zelenskyy nhấn mạnh rằng ông sẽ không đồng ý ngừng bắn, vì Nga sẽ không tôn trọng lệnh ngừng bắn, trừ khi Hoa Kỳ cung cấp chính xác những gì Trump dường như đã loại trừ. Khi cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng, Trump cuối cùng đã đe dọa sẽ rút hoàn toàn viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine nếu lập trường của Zelenskyy không thay đổi.
Kể từ đó, Zelenskyy vẫn không nhúc nhích. Ngược lại, ông còn tăng gấp đôi. “Nếu chúng tôi không thể được chấp nhận vào NATO,” Zelenskyy viết trong một tuyên bố , “chúng tôi cần một số cấu trúc rõ ràng về đảm bảo an ninh từ các đồng minh của chúng tôi tại Hoa Kỳ.” Chỉ sau khi những đảm bảo như vậy được đưa ra, Ukraine mới tiến hành ngoại giao để giải quyết chiến tranh.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhanh chóng xác nhận quan điểm của Zelenskyy. Sau cuộc họp của 18 nhà lãnh đạo vào Chủ Nhật, Keir Starmer tuyên bố rằng một "liên minh tự nguyện" của châu Âu đã sẵn sàng triển khai lực lượng quân sự tại Ukraine để đảm bảo hòa bình. Ông cam kết sẽ đưa "quân đội Anh trên bộ và máy bay trên không" - với một điều kiện: "nỗ lực này phải có sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Hoa Kỳ".
Trong nhiều năm nay, các quan chức và chuyên gia trên khắp Đại Tây Dương đã tranh luận về giá trị của việc cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine. Nhưng thực tế thực tế là chính quyền Trump không có xu hướng làm như vậy, không phải nếu nó sẽ buộc Hoa Kỳ, về pháp lý hay về thực tế, phải tham gia chiến tranh thay mặt cho Ukraine trong tương lai. Việc đây là lập trường của tổng thống Hoa Kỳ nên được hiểu.
Không có người tiền nhiệm nào của Trump từng cam kết chiến đấu vì Ukraine. Joe Biden đã rõ ràng loại trừ việc gửi quân đội Hoa Kỳ khi ông thấy cuộc xâm lược toàn diện của Nga sắp xảy ra. Cũng không có đồng minh NATO nào đến bảo vệ trực tiếp Ukraine. Lý do thì rõ ràng: điều đó có nghĩa là chiến tranh với Nga, một viễn cảnh mà các đồng minh NATO vẫn có thể ngăn chặn bất kể điều gì xảy ra ở Ukraine.
Nếu Ukraine và châu Âu tiếp tục thúc đẩy các đảm bảo an ninh mạnh mẽ của Hoa Kỳ, họ có một cơ hội nhỏ để thành công và một cơ hội lớn hơn để tạo ra sự rạn nứt vĩnh viễn với Trump. Tổng thống có thể kết luận rằng các đồng minh của mình từ chối lắng nghe và tệ hơn, tiếp tục cố gắng bẫy ông. Khi giơ tay đầu hàng, ông có thể thực hiện chính những hành động mà Ukraine và châu Âu muốn tránh nhất: cắt đứt mọi sự hỗ trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine và thực hiện một thỏa thuận bẩn thỉu với Putin. Thiệt hại có thể lan rộng khắp châu Âu nếu Trump rút lực lượng và tài sản quân sự của Hoa Kỳ khỏi khu vực.
Liệu kịch bản tồi tệ nhất này có thể tránh được không? Vẫn còn một con đường khả thi. Ukraine và châu Âu càng sớm ngừng tập trung vào sự đảm bảo an ninh của Hoa Kỳ, họ càng sớm có thể hợp nhất – với Hoa Kỳ – xung quanh một kế hoạch khả thi bao gồm hai điều khoản chính.
Đầu tiên, Ukraine sau chiến tranh sẽ duy trì một quân đội lớn và tiên tiến về công nghệ, được đào tạo và cung cấp bởi các đối tác phương Tây. Thứ hai, Hoa Kỳ và Châu Âu sẽ cam kết trang bị vũ khí mạnh cho Ukraine nếu Nga xâm lược lần nữa. Bởi vì họ đang làm như vậy ngay bây giờ, cam kết này sẽ rất đáng tin cậy, không giống như lời cam kết anh hùng là sẽ tiến hành chiến tranh thay mặt cho Ukraine. Các đồng minh NATO cũng có thể ký một văn bản ràng buộc về mặt pháp lý và tích trữ các hệ thống vũ khí cụ thể có thể được đưa đến Ukraine trong trường hợp có một cuộc tấn công mới.
Công thức này có thể không đáp ứng được những gì người dân Ukraine mong muốn, nhưng nó có thể cung cấp những gì họ cần. Xét cho cùng, lực lượng của chính Ukraine đã bảo vệ đất nước trong cuộc xung đột hiện tại, bảo vệ 80% lãnh thổ Ukraine và buộc Nga phải tham gia vào một cuộc chiến tranh tiêu hao tốn kém. Nếu những lực lượng đó vẫn mạnh, thì khó có thể kết luận trước rằng Putin hoặc người kế nhiệm ông sẽ thực hiện một nỗ lực khác - không phải vì Điện Kremlin có thể được tin tưởng là sẽ giữ lời hứa mà vì họ sẽ phải chịu tổn thất to lớn mà không thu được lợi ích gì.
Ukraine, Châu Âu và Hoa Kỳ phải sử dụng đòn bẩy của họ tại bàn đàm phán để khiến Nga ngừng chiến đấu mà không yêu cầu Ukraine phải giải giáp. Nga có thể chấp nhận, khi đã giữ Ukraine đứng ngoài NATO và NATO, cùng lực lượng của các thành viên, đứng ngoài Ukraine. Tuy nhiên, để đạt được thỏa thuận, cộng đồng xuyên Đại Tây Dương nên đoàn kết lại, nhanh chóng và ủng hộ một yêu cầu chung.
Làm khác đi là tự chuốc lấy thảm họa không chỉ cho Ukraine mà còn cho an ninh toàn châu Âu.
https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/mar/03/europe-trump-ukraine
(Stephen Wertheim, The Guardian, 3/3/2025)
Chính quyền mới dường như đang có lập trường mà các nhà lãnh đạo Ukraine và châu Âu không lắng nghe - hoặc đang cố gắng thay đổi.
Một sự hiểu lầm nghiêm trọng xuyên Đại Tây Dương đang diễn ra, có khả năng gây ra hậu quả tồi tệ hơn nhiều so với sự bất đồng giữa Donald Trump và Volodymyr Zelenskyy tại Phòng Bầu dục.
Trong tháng qua, chính quyền Trump đã đưa ra một số thông điệp mạnh mẽ và đôi khi mâu thuẫn với các đồng minh và đối tác của Mỹ tại Châu Âu . Việc phân biệt tín hiệu trong tiếng ồn không phải là điều dễ dàng, nhưng giữa những sự quanh co và khoa trương, chính quyền mới dường như đang đưa ra lập trường mà các nhà lãnh đạo Ukraine và Châu Âu không nghe thấy - hoặc đang cố gắng thay đổi.
Điểm mấu chốt của thông điệp này có vẻ như là: Hoa Kỳ sẽ hoặc là làm trung gian chấm dứt chiến tranh ở Ukraine trong thời gian ngắn hoặc là rút khỏi cuộc xung đột, trừ khi có lẽ họ cho rằng Nga đã cản trở lệnh ngừng bắn. (Như Trump đã nói với Zelenskyy vào thứ Sáu: "Hoặc là ông sẽ đạt được một thỏa thuận hoặc chúng ta sẽ rút lui.") Washington cũng sẽ từ chối đưa ra bất kỳ cam kết nào đối với an ninh hậu chiến của Ukraine, chẳng hạn như tư cách thành viên NATO, điều này sẽ gây ra rủi ro lớn là kéo Hoa Kỳ vào cuộc chiến tranh trực tiếp với Nga - "chiến tranh thế giới thứ ba", theo cách nhìn nhận của Trump - nếu Nga xâm lược Ukraine một lần nữa.
Hoa Kỳ có quyền tối cao để áp dụng lập trường này, vì lợi ích của chính mình, bao gồm việc hạn chế chi phí và rủi ro mà Hoa Kỳ phải gánh chịu cho việc phòng thủ của châu Âu. Vì vậy, châu Âu không thể ngăn cản Hoa Kỳ, nhưng có thể hợp tác với Washington để đạt được các mục tiêu của Hoa Kỳ trong khi tìm ra sự sắp xếp tốt nhất có thể để bảo vệ Ukraine, đảm bảo an ninh cho châu Âu và duy trì NATO.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo châu Âu đang nghe một thông điệp khác - hay chính xác là hai thông điệp. Một phiên bản bi quan tối đa: Người châu Âu lo ngại rằng Trump đang liên kết với Vladimir Putin và chuẩn bị từ bỏ Ukraine và có lẽ là nhiều quốc gia khác nữa. Một kết quả như vậy vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên, cho đến nay, điều đó vẫn chưa xảy ra. Một cuộc họp ban đầu để mở lại quan hệ ngoại giao với Nga và sự không muốn lên án hành động xâm lược của Putin ở Ukraine là những động thái quan trọng nhưng còn lâu mới tạo ra được sự thay đổi địa chính trị lớn.
Phiên bản còn lại lạc quan hơn nhiều: các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn hy vọng thuyết phục Trump đưa ra một bảo đảm an ninh lớn của Hoa Kỳ cho Ukraine. Nỗ lực này đã thúc đẩy các nhà lãnh đạo Anh, Pháp và Ukraine đến thăm Tòa Bạch Ốc vào tuần trước. Trong các phát biểu công khai, cả ba đều cố gắng thuyết phục Trump cung cấp "biện pháp dự phòng" của Hoa Kỳ cho một lực lượng quân sự châu Âu, có thể bao gồm khoảng 30.000 quân, được đưa vào Ukraine sau khi giao tranh kết thúc. Trump không loại trừ khả năng Hoa Kỳ hỗ trợ một số loại quân sự châu Âu, nhưng ông cho biết không sẵn sàng đưa nhiều sức mạnh của Hoa Kỳ vào đó. "Tôi sẽ không đưa ra bảo đảm an ninh vượt quá mức", Trump nói . "Chúng tôi sẽ để châu Âu làm điều đó".
Vào thứ sáu, tại Phòng Bầu dục, Zelenskyy đã phản đối lập trường của Trump. Tổng thống Ukraine tuyên bố thẳng thừng : "Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận lệnh ngừng bắn đơn thuần. Nó sẽ không hiệu quả nếu không có sự đảm bảo an ninh." Zelenskyy khẳng định rằng sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ phải đến từ Hoa Kỳ, không chỉ từ Châu Âu. Ông cho biết, một lực lượng quân sự Châu Âu sẽ không hiệu quả trừ khi Hoa Kỳ cung cấp một sự hỗ trợ đáng kể: "Họ cần Hoa Kỳ."
Tóm lại, Zelenskyy nhấn mạnh rằng ông sẽ không đồng ý ngừng bắn, vì Nga sẽ không tôn trọng lệnh ngừng bắn, trừ khi Hoa Kỳ cung cấp chính xác những gì Trump dường như đã loại trừ. Khi cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng, Trump cuối cùng đã đe dọa sẽ rút hoàn toàn viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine nếu lập trường của Zelenskyy không thay đổi.
Kể từ đó, Zelenskyy vẫn không nhúc nhích. Ngược lại, ông còn tăng gấp đôi. “Nếu chúng tôi không thể được chấp nhận vào NATO,” Zelenskyy viết trong một tuyên bố , “chúng tôi cần một số cấu trúc rõ ràng về đảm bảo an ninh từ các đồng minh của chúng tôi tại Hoa Kỳ.” Chỉ sau khi những đảm bảo như vậy được đưa ra, Ukraine mới tiến hành ngoại giao để giải quyết chiến tranh.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhanh chóng xác nhận quan điểm của Zelenskyy. Sau cuộc họp của 18 nhà lãnh đạo vào Chủ Nhật, Keir Starmer tuyên bố rằng một "liên minh tự nguyện" của châu Âu đã sẵn sàng triển khai lực lượng quân sự tại Ukraine để đảm bảo hòa bình. Ông cam kết sẽ đưa "quân đội Anh trên bộ và máy bay trên không" - với một điều kiện: "nỗ lực này phải có sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Hoa Kỳ".
Trong nhiều năm nay, các quan chức và chuyên gia trên khắp Đại Tây Dương đã tranh luận về giá trị của việc cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine. Nhưng thực tế thực tế là chính quyền Trump không có xu hướng làm như vậy, không phải nếu nó sẽ buộc Hoa Kỳ, về pháp lý hay về thực tế, phải tham gia chiến tranh thay mặt cho Ukraine trong tương lai. Việc đây là lập trường của tổng thống Hoa Kỳ nên được hiểu.
Không có người tiền nhiệm nào của Trump từng cam kết chiến đấu vì Ukraine. Joe Biden đã rõ ràng loại trừ việc gửi quân đội Hoa Kỳ khi ông thấy cuộc xâm lược toàn diện của Nga sắp xảy ra. Cũng không có đồng minh NATO nào đến bảo vệ trực tiếp Ukraine. Lý do thì rõ ràng: điều đó có nghĩa là chiến tranh với Nga, một viễn cảnh mà các đồng minh NATO vẫn có thể ngăn chặn bất kể điều gì xảy ra ở Ukraine.
Nếu Ukraine và châu Âu tiếp tục thúc đẩy các đảm bảo an ninh mạnh mẽ của Hoa Kỳ, họ có một cơ hội nhỏ để thành công và một cơ hội lớn hơn để tạo ra sự rạn nứt vĩnh viễn với Trump. Tổng thống có thể kết luận rằng các đồng minh của mình từ chối lắng nghe và tệ hơn, tiếp tục cố gắng bẫy ông. Khi giơ tay đầu hàng, ông có thể thực hiện chính những hành động mà Ukraine và châu Âu muốn tránh nhất: cắt đứt mọi sự hỗ trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine và thực hiện một thỏa thuận bẩn thỉu với Putin. Thiệt hại có thể lan rộng khắp châu Âu nếu Trump rút lực lượng và tài sản quân sự của Hoa Kỳ khỏi khu vực.
Liệu kịch bản tồi tệ nhất này có thể tránh được không? Vẫn còn một con đường khả thi. Ukraine và châu Âu càng sớm ngừng tập trung vào sự đảm bảo an ninh của Hoa Kỳ, họ càng sớm có thể hợp nhất – với Hoa Kỳ – xung quanh một kế hoạch khả thi bao gồm hai điều khoản chính.
Đầu tiên, Ukraine sau chiến tranh sẽ duy trì một quân đội lớn và tiên tiến về công nghệ, được đào tạo và cung cấp bởi các đối tác phương Tây. Thứ hai, Hoa Kỳ và Châu Âu sẽ cam kết trang bị vũ khí mạnh cho Ukraine nếu Nga xâm lược lần nữa. Bởi vì họ đang làm như vậy ngay bây giờ, cam kết này sẽ rất đáng tin cậy, không giống như lời cam kết anh hùng là sẽ tiến hành chiến tranh thay mặt cho Ukraine. Các đồng minh NATO cũng có thể ký một văn bản ràng buộc về mặt pháp lý và tích trữ các hệ thống vũ khí cụ thể có thể được đưa đến Ukraine trong trường hợp có một cuộc tấn công mới.
Công thức này có thể không đáp ứng được những gì người dân Ukraine mong muốn, nhưng nó có thể cung cấp những gì họ cần. Xét cho cùng, lực lượng của chính Ukraine đã bảo vệ đất nước trong cuộc xung đột hiện tại, bảo vệ 80% lãnh thổ Ukraine và buộc Nga phải tham gia vào một cuộc chiến tranh tiêu hao tốn kém. Nếu những lực lượng đó vẫn mạnh, thì khó có thể kết luận trước rằng Putin hoặc người kế nhiệm ông sẽ thực hiện một nỗ lực khác - không phải vì Điện Kremlin có thể được tin tưởng là sẽ giữ lời hứa mà vì họ sẽ phải chịu tổn thất to lớn mà không thu được lợi ích gì.
Ukraine, Châu Âu và Hoa Kỳ phải sử dụng đòn bẩy của họ tại bàn đàm phán để khiến Nga ngừng chiến đấu mà không yêu cầu Ukraine phải giải giáp. Nga có thể chấp nhận, khi đã giữ Ukraine đứng ngoài NATO và NATO, cùng lực lượng của các thành viên, đứng ngoài Ukraine. Tuy nhiên, để đạt được thỏa thuận, cộng đồng xuyên Đại Tây Dương nên đoàn kết lại, nhanh chóng và ủng hộ một yêu cầu chung.
Làm khác đi là tự chuốc lấy thảm họa không chỉ cho Ukraine mà còn cho an ninh toàn châu Âu.
https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/mar/03/europe-trump-ukraine
NVV dịch