2025-02-20
Cuộc thanh lọc Hiến pháp của Trump
Chính quyền đang theo đuổi các vụ kiện có thể phá hủy bộ máy Washington.
(Kimberley A. Strassel, WSJ, 20/2/2025)
Franklin D. Roosevelt đã cơ bản định nghĩa lại mục đích của chính quyền liên bang, mở ra một kỷ nguyên mở rộng phạm vi và tầm với của Washington. Gần một thế kỷ sau, Tòa Bạch Ốc của Donald Trump đang tự mình thách thức tính hợp pháp của một số nền tảng của sự mở rộng đó. Phe cánh tả gọi đây là một cuộc khủng hoảng hiến pháp. Còn một cuộc dọn dẹp hiến pháp thì sao?
Khối lượng lớn các hành động của ông Trump có thể khiến chúng ta khó phân biệt giữa hành động chỉ mang tính hung hăng và hành động thực sự gây tác động. Trong danh mục trước là các động thái của Bộ Hiệu quả Chính phủ nhằm cắt giảm quy mô lực lượng lao động liên bang, thay đổi các quy tắc của công chức và loại bỏ chi tiêu lãng phí. Những động thái này không theo thông lệ—hầu hết các tổng thống đều đi theo bộ máy hành chính mà họ được giao—nhưng không phải là vô luật pháp. Những người kiện tụng cấp tiến có thể sớm phát hiện ra rằng các tổng thống có rất nhiều thẩm quyền để quản lý nhân viên và chương trình.
Đây là nhóm thực sự gây tác động đáng được ghi nhận. Đây là danh sách ngày càng tăng các hành động của Trump được thiết kế có chủ đích nhằm kích động một cuộc xem xét lại của tòa án về tính hợp pháp của các đặc điểm lâu đời của Washington. Quốc hội đã dành một thế kỷ để thành lập hàng chục cơ quan làm mờ ranh giới giữa quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp, trong khi nhà nước hành chính đưa ra hàng nghìn quy tắc khác với ý định của quốc hội. Những người theo chủ nghĩa hiến pháp từ lâu đã tranh cãi tính hợp pháp của những hành động đó, nhưng theo thời gian, ngay cả hầu hết những người chỉ trích cũng phải khuất phục trước tình trạng hiện tại. Thật đáng chú ý khi thấy Tòa Bạch Ốc hồi sinh cuộc chiến đó—táo bạo đặt câu hỏi về nền tảng của kiến trúc D.C.
Ông Trump đã tiết lộ lời chỉ trích mới nhất vào tuần này, kích nổ thứ mà Daniel Goldbeck của Diễn đàn Hành động Hoa Kỳ gọi là "đầu đạn hạt nhân nhiệt hạch". Tổng thống đã ra lệnh cho những người đứng đầu cơ quan rà soát mọi quy định và hướng dẫn trong phạm vi thẩm quyền của họ và lập danh sách những quy định vi phạm hiến pháp, vượt quá quyền lập pháp, vượt ra ngoài những từ ngữ rõ ràng của luật lệ hoặc gây tổn hại đến lợi ích quốc gia.
Tòa Bạch Ốc đang đặt nền tảng để tuyên bố hàng trăm quy định là vô hiệu với lý do chúng không hợp pháp ngay từ đầu. Liệu họ có bị kiện không? Có, và Tòa Bạch Ốc biết điều đó. Hy vọng rõ ràng là xây dựng dựa trên các phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao nhằm kiềm chế nhà nước quan lại.
Vụ nổ nhiệt hạch tiếp theo là một lệnh hành pháp riêng biệt nhắm vào các cơ quan mà Quốc hội thành lập để thực hiện các chức năng hành pháp (quản lý luật pháp) nhưng vẫn được tự do kiểm soát hành pháp. Nhung họ lại báo cáo với Quốc hội. Những tay sai quốc hội này - hiện có số lượng hơn 100 người - cư trú tại Washington và nhiều người có sức mạnh quản lý lớn hơn nhiều so với cả các bộ phận nội các. Chúng bao gồm các cơ quan lớn như Ủy ban Truyền thông Liên bang và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch và các tổ chức nhỏ hơn như Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử và Quỹ Phát triển Châu Phi.
Ông Trump đã ra lệnh cho các cơ quan độc lập nộp tất cả các đề xuất thay đổi quy định lên Tòa Bạch Ốc để xem xét. Gây ra sự hoảng loạn. Kết hợp điều này với một lệnh riêng trong tuần này nhằm cắt giảm mạnh mẽ chức năng của một số ít các cơ quan độc lập nhỏ hơn, cũng như việc ông gần đây sa thải thành viên 'National Labor Relations Board' là Gwynne Wilcox (mặc dù có những hạn chế theo luật định đối với quyền bãi nhiệm của tổng thống). Tòa Bạch Ốc đang tích cực theo đuổi một vụ kiện sẽ yêu cầu tòa án xem xét lại phán quyết năm 1935 ủng hộ các cơ quan độc lập. Bà Wilcox đã kiện.
Tòa Bạch Ốc cũng muốn làm rõ luật năm 1978 của Quốc hội về việc thành lập các tổng thanh tra - những người giám sát của quốc hội nằm trong nhánh hành pháp và tiến hành các cuộc điều tra. Đây là cơn ác mộng về sự phân chia quyền lực, một vấn đề mà ông Trump nêu ra với quyết định sa thải 17 tổng thanh tra ngay trong tuần đầu tiên nhậm chức. Mặc dù tổng thống có quyền lực không thể tranh cãi để bãi nhiệm các tổng thanh tra, nhưng ông Trump đã phớt lờ quy định của Quốc hội buộc ông thông báo trước 30 ngày. Tám trong số những người bị sa thải đã kiện để được phục chức, điều mà Tòa Bạch Ốc chắc chắn mong đợi. Hãy xem ngay để xem liệu ông Trump có phớt lờ những hạn chế của quốc hội về việc ông được phép chỉ định ai làm người thay thế hay không.
Một cuộc chiến khác có khả năng xảy ra: tịch thu, hoặc quyền của tổng thống từ chối chi tiêu toàn bộ số tiền được Quốc hội phân bổ. Cho đến nay, ông Trump chỉ đơn giản là tạm dừng chi tiêu thời Biden. Nhưng ông đã lập luận rằng luật năm 1970 hạn chế quyền tịch thu của tổng thống là vi hiến, cho thấy chính quyền có thể tìm cách khởi kiện ở đây.
Lưu ý rằng những gì ông Trump đang làm rất khác so với việc Barack Obama phớt lờ các luật bất tiện hoặc thói quen tìm kiếm trong các điều luật cũ kỹ để tìm ra một số lý lẽ sai lệch cho một cuộc thực thi quyền lực mới của Joe Biden. Chính quyền này hy vọng hành động của mình sẽ buộc ngành tư pháp phải xem xét lại nền tảng hiến pháp của cơ sở hạ tầng liên bang đang phát triển mạnh mẽ hiện nay.
Thắng hay thua, nỗ lực này đã trễ hạn từ lâu. Cuộc tranh luận sôi nổi về quyền lực và cấu trúc của chính phủ phải là một đặc điểm của mọi chính quyền. Điều chúng ta nên lo lắng không phải là ông Trump đang làm điều này ngay bây giờ, mà là hệ thống chính trị buồn ngủ của chúng ta coi đó là một điều bất thường.
https://www.wsj.com/opinion/trumps-constitutional-cleanup-government-overhaul-agencies-law-f0fea6c4
Chính quyền đang theo đuổi các vụ kiện có thể phá hủy bộ máy Washington.
(Kimberley A. Strassel, WSJ, 20/2/2025)
Franklin D. Roosevelt đã cơ bản định nghĩa lại mục đích của chính quyền liên bang, mở ra một kỷ nguyên mở rộng phạm vi và tầm với của Washington. Gần một thế kỷ sau, Tòa Bạch Ốc của Donald Trump đang tự mình thách thức tính hợp pháp của một số nền tảng của sự mở rộng đó. Phe cánh tả gọi đây là một cuộc khủng hoảng hiến pháp. Còn một cuộc dọn dẹp hiến pháp thì sao?
Khối lượng lớn các hành động của ông Trump có thể khiến chúng ta khó phân biệt giữa hành động chỉ mang tính hung hăng và hành động thực sự gây tác động. Trong danh mục trước là các động thái của Bộ Hiệu quả Chính phủ nhằm cắt giảm quy mô lực lượng lao động liên bang, thay đổi các quy tắc của công chức và loại bỏ chi tiêu lãng phí. Những động thái này không theo thông lệ—hầu hết các tổng thống đều đi theo bộ máy hành chính mà họ được giao—nhưng không phải là vô luật pháp. Những người kiện tụng cấp tiến có thể sớm phát hiện ra rằng các tổng thống có rất nhiều thẩm quyền để quản lý nhân viên và chương trình.
Đây là nhóm thực sự gây tác động đáng được ghi nhận. Đây là danh sách ngày càng tăng các hành động của Trump được thiết kế có chủ đích nhằm kích động một cuộc xem xét lại của tòa án về tính hợp pháp của các đặc điểm lâu đời của Washington. Quốc hội đã dành một thế kỷ để thành lập hàng chục cơ quan làm mờ ranh giới giữa quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp, trong khi nhà nước hành chính đưa ra hàng nghìn quy tắc khác với ý định của quốc hội. Những người theo chủ nghĩa hiến pháp từ lâu đã tranh cãi tính hợp pháp của những hành động đó, nhưng theo thời gian, ngay cả hầu hết những người chỉ trích cũng phải khuất phục trước tình trạng hiện tại. Thật đáng chú ý khi thấy Tòa Bạch Ốc hồi sinh cuộc chiến đó—táo bạo đặt câu hỏi về nền tảng của kiến trúc D.C.
Ông Trump đã tiết lộ lời chỉ trích mới nhất vào tuần này, kích nổ thứ mà Daniel Goldbeck của Diễn đàn Hành động Hoa Kỳ gọi là "đầu đạn hạt nhân nhiệt hạch". Tổng thống đã ra lệnh cho những người đứng đầu cơ quan rà soát mọi quy định và hướng dẫn trong phạm vi thẩm quyền của họ và lập danh sách những quy định vi phạm hiến pháp, vượt quá quyền lập pháp, vượt ra ngoài những từ ngữ rõ ràng của luật lệ hoặc gây tổn hại đến lợi ích quốc gia.
Tòa Bạch Ốc đang đặt nền tảng để tuyên bố hàng trăm quy định là vô hiệu với lý do chúng không hợp pháp ngay từ đầu. Liệu họ có bị kiện không? Có, và Tòa Bạch Ốc biết điều đó. Hy vọng rõ ràng là xây dựng dựa trên các phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao nhằm kiềm chế nhà nước quan lại.
Vụ nổ nhiệt hạch tiếp theo là một lệnh hành pháp riêng biệt nhắm vào các cơ quan mà Quốc hội thành lập để thực hiện các chức năng hành pháp (quản lý luật pháp) nhưng vẫn được tự do kiểm soát hành pháp. Nhung họ lại báo cáo với Quốc hội. Những tay sai quốc hội này - hiện có số lượng hơn 100 người - cư trú tại Washington và nhiều người có sức mạnh quản lý lớn hơn nhiều so với cả các bộ phận nội các. Chúng bao gồm các cơ quan lớn như Ủy ban Truyền thông Liên bang và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch và các tổ chức nhỏ hơn như Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử và Quỹ Phát triển Châu Phi.
Ông Trump đã ra lệnh cho các cơ quan độc lập nộp tất cả các đề xuất thay đổi quy định lên Tòa Bạch Ốc để xem xét. Gây ra sự hoảng loạn. Kết hợp điều này với một lệnh riêng trong tuần này nhằm cắt giảm mạnh mẽ chức năng của một số ít các cơ quan độc lập nhỏ hơn, cũng như việc ông gần đây sa thải thành viên 'National Labor Relations Board' là Gwynne Wilcox (mặc dù có những hạn chế theo luật định đối với quyền bãi nhiệm của tổng thống). Tòa Bạch Ốc đang tích cực theo đuổi một vụ kiện sẽ yêu cầu tòa án xem xét lại phán quyết năm 1935 ủng hộ các cơ quan độc lập. Bà Wilcox đã kiện.
Tòa Bạch Ốc cũng muốn làm rõ luật năm 1978 của Quốc hội về việc thành lập các tổng thanh tra - những người giám sát của quốc hội nằm trong nhánh hành pháp và tiến hành các cuộc điều tra. Đây là cơn ác mộng về sự phân chia quyền lực, một vấn đề mà ông Trump nêu ra với quyết định sa thải 17 tổng thanh tra ngay trong tuần đầu tiên nhậm chức. Mặc dù tổng thống có quyền lực không thể tranh cãi để bãi nhiệm các tổng thanh tra, nhưng ông Trump đã phớt lờ quy định của Quốc hội buộc ông thông báo trước 30 ngày. Tám trong số những người bị sa thải đã kiện để được phục chức, điều mà Tòa Bạch Ốc chắc chắn mong đợi. Hãy xem ngay để xem liệu ông Trump có phớt lờ những hạn chế của quốc hội về việc ông được phép chỉ định ai làm người thay thế hay không.
Một cuộc chiến khác có khả năng xảy ra: tịch thu, hoặc quyền của tổng thống từ chối chi tiêu toàn bộ số tiền được Quốc hội phân bổ. Cho đến nay, ông Trump chỉ đơn giản là tạm dừng chi tiêu thời Biden. Nhưng ông đã lập luận rằng luật năm 1970 hạn chế quyền tịch thu của tổng thống là vi hiến, cho thấy chính quyền có thể tìm cách khởi kiện ở đây.
Lưu ý rằng những gì ông Trump đang làm rất khác so với việc Barack Obama phớt lờ các luật bất tiện hoặc thói quen tìm kiếm trong các điều luật cũ kỹ để tìm ra một số lý lẽ sai lệch cho một cuộc thực thi quyền lực mới của Joe Biden. Chính quyền này hy vọng hành động của mình sẽ buộc ngành tư pháp phải xem xét lại nền tảng hiến pháp của cơ sở hạ tầng liên bang đang phát triển mạnh mẽ hiện nay.
Thắng hay thua, nỗ lực này đã trễ hạn từ lâu. Cuộc tranh luận sôi nổi về quyền lực và cấu trúc của chính phủ phải là một đặc điểm của mọi chính quyền. Điều chúng ta nên lo lắng không phải là ông Trump đang làm điều này ngay bây giờ, mà là hệ thống chính trị buồn ngủ của chúng ta coi đó là một điều bất thường.
https://www.wsj.com/opinion/trumps-constitutional-cleanup-government-overhaul-agencies-law-f0fea6c4
NVV dịch