2025-06-21
Đây là hình ảnh Iran hậu Ayatollah nếu chiến tranh với Israel dẫn đến sự sụp đổ của chế độ
Thái tử Reza Pahlavi tuyên bố các cấu trúc chỉ huy của chế độ đang sụp đổ nhanh chóng
(Fox News, 21/6/2025)
Trong khi chế độ Iran đang chao đảo vì các cuộc tấn công liên tục của Israel vào cơ sở hạ tầng quân sự và hạt nhân, cuộc tranh luận đang ngày càng gay gắt về những gì có thể xảy ra tiếp theo.
Các chuyên gia cho biết sự kết thúc của Cộng hòa Hồi giáo không còn là điều không thể tưởng tượng được nữa — nhưng cảnh báo rằng hậu quả có thể đưa đất nước tới một tương lai tự do hơn hoặc đẩy đất nước vào tình trạng bất ổn.
Reza Pahlavi, thái tử lưu vong của Iran và là một nhân vật đối lập nổi bật, đã đăng bài hôm qua, "Các nguồn tin bên trong Iran cho biết rằng các cấu trúc chỉ huy và kiểm soát của chế độ đang sụp đổ với tốc độ nhanh chóng. Trong khi đó, cộng đồng quốc tế đang bắt đầu nhận ra rằng Cộng hòa Hồi giáo không có tương lai. Các cuộc thảo luận của chúng tôi về một nước Cộng hòa Iran hậu Hồi giáo đã bắt đầu."
"Đầu tiên, cách mạng là một từ quá rộng", Behnam Taleblu, thành viên cấp cao tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ cho biết. "Những từ tốt hơn là tiến hóa và thoái hóa, nghĩa là nếu bạn có được thứ gì đó tốt hơn hoặc tệ hơn. Bởi vì đây là Trung Đông, và về cơ bản, mọi thứ có thể trở nên tệ hơn , không tốt hơn, khi bạn đưa vào một cú sốc từ bên ngoài".
Taleblu cảnh báo rằng cả phe đối lập Iran và các chính phủ phương Tây đều không chuẩn bị cho sự sụp đổ của chế độ vì họ vẫn còn ngần ngại trong việc tham gia vào ý tưởng thay đổi chế độ. "Bằng cách không thể đưa ra chiến lược chính trị cần thiết... chúng ta chưa chuẩn bị tốt nhất", ông nói.
Beni Sabti, một chuyên gia về Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel, nhận thấy bốn kịch bản có thể xảy ra ở thời điểm hiện tại - một trong số đó, theo ông cảnh báo, sẽ tồi tệ hơn nhiều so với những kịch bản khác.
"Người dân Iran hiện không có người lãnh đạo, năng lượng thấp và vỡ mộng kể từ cuộc biểu tình của phụ nữ", Sveti nói với Fox News Digital. "Một kịch bản là sự sụp đổ từ bên trong, tương tự như Liên Xô. Một chỉ huy lữ đoàn bên trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng, được một nhóm những người trung thành ủng hộ, có thể quyết định nổi loạn từ bên trong chế độ".
Sabti cho biết sau khi Israel loại bỏ nhiều tướng lĩnh của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), quân đội chính quy của Iran hiện có thể ở vị thế tốt hơn để trỗi dậy. "Nó thậm chí có thể liên kết với các thành phần vỡ mộng của lực lượng vệ binh cách mạng", ông nói. "Bởi vì họ biết hệ thống và bộ máy quan liêu của nó, những người trong cuộc có thể lặng lẽ tổ chức một cái gì đó từ bên trong. Sẽ có thương vong, nhưng nó có thể diễn ra như một sự kiện lịch sử tương đối yên tĩnh".
Taleblu ủng hộ ý tưởng rằng một cuộc chuyển giao chế độ có thể diễn ra từ bên trong, nhưng lưu ý rằng Iran đã dành nhiều thập kỷ để "chống đảo chính".
"Nó đã thúc đẩy lòng nhiệt thành hơn là khả năng. Vì vậy, ít có khả năng bạn có thể có một cuộc đảo chính quân sự cổ điển", ông nói. "Điều đó không có nghĩa là nó không thể xảy ra, nhưng sẽ cần một lượng lớn hoạt động chính trị và điều động".
Kịch bản thứ hai mà Sabti phác thảo là một cuộc nổi loạn của quần chúng bùng nổ do việc thả tù nhân chính trị. "Có nhiều nhà lãnh đạo chính trị trong các nhà tù Iran", ông nói. "Nếu một số người được thả, họ có thể tập hợp công chúng. Họ từng là một phần của chế độ nhưng đã cố gắng thay đổi hướng đi và hiện ủng hộ quan hệ với Hoa Kỳ. Vẫn sẽ là một nền hòa bình rất lạnh nhạt với Israel—nhưng không thù địch".
Taleblu lưu ý rằng xã hội Iran đã trải qua một sự thay đổi đáng kể trong thập kỷ qua. "Phần lớn dân số Iran—có lẽ là con số tối thiểu là 80%—ghét chế độ này", ông nói. "Các cuộc biểu tình kể từ năm 2017, đặc biệt là 'Women, Life, Freedom’', không chỉ bị kích động bởi chính trị, mà còn bởi các vấn đề kinh tế, xã hội, thậm chí là môi trường".
Kịch bản thứ ba, Sabti nói, là sự trở về của các nhà lãnh đạo lưu vong. "Có một nỗi nhớ lãng mạn sâu sắc đối với chế độ quân chủ", ông nói. "Có thể trong giai đoạn sau, nếu đấu đá nội bộ nổ ra, mọi người có thể tập hợp xung quanh một nhân vật tượng trưng - 'Hãy trở về và trở thành một biểu tượng.' Điều đó có thể củng cố cuộc cách mạng".
Taleblu thừa nhận rằng những nhân vật như Thái tử Reza Pahlavi có thể đóng một vai trò, nhưng không phải là người cai trị. "Hãy nghĩ về cộng đồng di cư như một đầu cầu dẫn đến một Iran mới—không phải là những người định hình nên Iran mới", ông nói. "Những người bên trong Iran nên là những người định hình cho Iran kế tiếp".
Kịch bản thứ tư — và tệ nhất — theo Sabti, là chế độ vẫn tồn tại. "Đó là lựa chọn tệ nhất", ông nói thẳng thừng.
Taleblu đồng ý, cảnh báo rằng sự tồn tại (của chế độ) sẽ mang lại một tương lai thậm chí còn áp bức hơn. "Nếu Cộng hòa Hồi giáo tồn tại, nó sẽ tồn tại theo cách cực đoan hơn—nhiều quân đội hơn, ít giáo sĩ hơn", ông nói. "Có một cuộc tranh luận: liệu nó có trở nên giống như Thổ Nhĩ Kỳ hay Pakistan, hay nó trở nên giống đấng cứu thế hơn nữa? Những người IRGC già hơn thì tham nhũng; những người trẻ hơn thì giống đấng cứu thế".
Một trong những câu hỏi gây tranh cãi nhất hiện hữu trong tất cả các kịch bản này là vai trò tương lai của các cộng đồng không phải người Ba Tư của Iran, bao gồm người Ahwazi, Baloch, Azeris và người Kurd. Aref Al-Kaabi, chủ tịch điều hành của Nhà nước Ahwaz, đã nói với Fox News Digital trong một tuyên bố bằng văn bản rằng nếu không xây dựng lòng tin giữa các cộng đồng này và phe đối lập Ba Tư, sự thay đổi sẽ vẫn khó có được.
"Theo tôi, chế độ Iran có thể thay đổi nếu các điều kiện sau được đáp ứng: Israel tiếp tục không kích... hỗ trợ cho các thành phần không phải Ba Tư... ý chí quốc tế... và cầu nối tin cậy giữa người Ả Rập, người Kurd, người Baloch, người Azeris và phe đối lập Ba Tư", Al-Kaabi nói. "Nếu các điều kiện này được đáp ứng, tôi tin rằng sự sụp đổ của chế độ sẽ chỉ là vấn đề trong vài ngày".
Ông cho biết trong những ngày gần đây, IRGC đã tiến hành bắt giữ trên diện rộng ở Ahwaz để ngăn chặn việc huy động. "Hầu hết những người bị bắt là người Ả Rập từ Abadan, Bushehr, Sheyban và Shoaibiya", ông nói.
Al-Kaabi cũng chỉ trích phe đối lập Ba Tư ở nước ngoài. "Họ coi chúng tôi—người Ả Rập, người Kurd, người Azeris, người Baloch—là những người ly khai và từ chối hợp tác với chúng tôi. Sự bướng bỉnh đó là một trong những lý do chính khiến chế độ này vẫn nắm quyền."
Taleblu cảnh báo về những nỗ lực của phương Tây nhằm chia rẽ đất nước. "Cách để đoàn kết người dân Iran không phải là nói về việc chia cắt", ông nói. "Mà phải là một mục tiêu riêng về mặt đạo đức và chiến lược".
https://www.foxnews.com/world/heres-what-post-ayatollah-iran-could-look-like-war-israel-leads-regimes-fall
Thái tử Reza Pahlavi tuyên bố các cấu trúc chỉ huy của chế độ đang sụp đổ nhanh chóng
(Fox News, 21/6/2025)
Trong khi chế độ Iran đang chao đảo vì các cuộc tấn công liên tục của Israel vào cơ sở hạ tầng quân sự và hạt nhân, cuộc tranh luận đang ngày càng gay gắt về những gì có thể xảy ra tiếp theo.
Các chuyên gia cho biết sự kết thúc của Cộng hòa Hồi giáo không còn là điều không thể tưởng tượng được nữa — nhưng cảnh báo rằng hậu quả có thể đưa đất nước tới một tương lai tự do hơn hoặc đẩy đất nước vào tình trạng bất ổn.
Reza Pahlavi, thái tử lưu vong của Iran và là một nhân vật đối lập nổi bật, đã đăng bài hôm qua, "Các nguồn tin bên trong Iran cho biết rằng các cấu trúc chỉ huy và kiểm soát của chế độ đang sụp đổ với tốc độ nhanh chóng. Trong khi đó, cộng đồng quốc tế đang bắt đầu nhận ra rằng Cộng hòa Hồi giáo không có tương lai. Các cuộc thảo luận của chúng tôi về một nước Cộng hòa Iran hậu Hồi giáo đã bắt đầu."
"Đầu tiên, cách mạng là một từ quá rộng", Behnam Taleblu, thành viên cấp cao tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ cho biết. "Những từ tốt hơn là tiến hóa và thoái hóa, nghĩa là nếu bạn có được thứ gì đó tốt hơn hoặc tệ hơn. Bởi vì đây là Trung Đông, và về cơ bản, mọi thứ có thể trở nên tệ hơn , không tốt hơn, khi bạn đưa vào một cú sốc từ bên ngoài".
Taleblu cảnh báo rằng cả phe đối lập Iran và các chính phủ phương Tây đều không chuẩn bị cho sự sụp đổ của chế độ vì họ vẫn còn ngần ngại trong việc tham gia vào ý tưởng thay đổi chế độ. "Bằng cách không thể đưa ra chiến lược chính trị cần thiết... chúng ta chưa chuẩn bị tốt nhất", ông nói.
Beni Sabti, một chuyên gia về Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel, nhận thấy bốn kịch bản có thể xảy ra ở thời điểm hiện tại - một trong số đó, theo ông cảnh báo, sẽ tồi tệ hơn nhiều so với những kịch bản khác.
"Người dân Iran hiện không có người lãnh đạo, năng lượng thấp và vỡ mộng kể từ cuộc biểu tình của phụ nữ", Sveti nói với Fox News Digital. "Một kịch bản là sự sụp đổ từ bên trong, tương tự như Liên Xô. Một chỉ huy lữ đoàn bên trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng, được một nhóm những người trung thành ủng hộ, có thể quyết định nổi loạn từ bên trong chế độ".
Sabti cho biết sau khi Israel loại bỏ nhiều tướng lĩnh của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), quân đội chính quy của Iran hiện có thể ở vị thế tốt hơn để trỗi dậy. "Nó thậm chí có thể liên kết với các thành phần vỡ mộng của lực lượng vệ binh cách mạng", ông nói. "Bởi vì họ biết hệ thống và bộ máy quan liêu của nó, những người trong cuộc có thể lặng lẽ tổ chức một cái gì đó từ bên trong. Sẽ có thương vong, nhưng nó có thể diễn ra như một sự kiện lịch sử tương đối yên tĩnh".
Taleblu ủng hộ ý tưởng rằng một cuộc chuyển giao chế độ có thể diễn ra từ bên trong, nhưng lưu ý rằng Iran đã dành nhiều thập kỷ để "chống đảo chính".
"Nó đã thúc đẩy lòng nhiệt thành hơn là khả năng. Vì vậy, ít có khả năng bạn có thể có một cuộc đảo chính quân sự cổ điển", ông nói. "Điều đó không có nghĩa là nó không thể xảy ra, nhưng sẽ cần một lượng lớn hoạt động chính trị và điều động".
Kịch bản thứ hai mà Sabti phác thảo là một cuộc nổi loạn của quần chúng bùng nổ do việc thả tù nhân chính trị. "Có nhiều nhà lãnh đạo chính trị trong các nhà tù Iran", ông nói. "Nếu một số người được thả, họ có thể tập hợp công chúng. Họ từng là một phần của chế độ nhưng đã cố gắng thay đổi hướng đi và hiện ủng hộ quan hệ với Hoa Kỳ. Vẫn sẽ là một nền hòa bình rất lạnh nhạt với Israel—nhưng không thù địch".
Taleblu lưu ý rằng xã hội Iran đã trải qua một sự thay đổi đáng kể trong thập kỷ qua. "Phần lớn dân số Iran—có lẽ là con số tối thiểu là 80%—ghét chế độ này", ông nói. "Các cuộc biểu tình kể từ năm 2017, đặc biệt là 'Women, Life, Freedom’', không chỉ bị kích động bởi chính trị, mà còn bởi các vấn đề kinh tế, xã hội, thậm chí là môi trường".
Kịch bản thứ ba, Sabti nói, là sự trở về của các nhà lãnh đạo lưu vong. "Có một nỗi nhớ lãng mạn sâu sắc đối với chế độ quân chủ", ông nói. "Có thể trong giai đoạn sau, nếu đấu đá nội bộ nổ ra, mọi người có thể tập hợp xung quanh một nhân vật tượng trưng - 'Hãy trở về và trở thành một biểu tượng.' Điều đó có thể củng cố cuộc cách mạng".
Taleblu thừa nhận rằng những nhân vật như Thái tử Reza Pahlavi có thể đóng một vai trò, nhưng không phải là người cai trị. "Hãy nghĩ về cộng đồng di cư như một đầu cầu dẫn đến một Iran mới—không phải là những người định hình nên Iran mới", ông nói. "Những người bên trong Iran nên là những người định hình cho Iran kế tiếp".
Kịch bản thứ tư — và tệ nhất — theo Sabti, là chế độ vẫn tồn tại. "Đó là lựa chọn tệ nhất", ông nói thẳng thừng.
Taleblu đồng ý, cảnh báo rằng sự tồn tại (của chế độ) sẽ mang lại một tương lai thậm chí còn áp bức hơn. "Nếu Cộng hòa Hồi giáo tồn tại, nó sẽ tồn tại theo cách cực đoan hơn—nhiều quân đội hơn, ít giáo sĩ hơn", ông nói. "Có một cuộc tranh luận: liệu nó có trở nên giống như Thổ Nhĩ Kỳ hay Pakistan, hay nó trở nên giống đấng cứu thế hơn nữa? Những người IRGC già hơn thì tham nhũng; những người trẻ hơn thì giống đấng cứu thế".
Một trong những câu hỏi gây tranh cãi nhất hiện hữu trong tất cả các kịch bản này là vai trò tương lai của các cộng đồng không phải người Ba Tư của Iran, bao gồm người Ahwazi, Baloch, Azeris và người Kurd. Aref Al-Kaabi, chủ tịch điều hành của Nhà nước Ahwaz, đã nói với Fox News Digital trong một tuyên bố bằng văn bản rằng nếu không xây dựng lòng tin giữa các cộng đồng này và phe đối lập Ba Tư, sự thay đổi sẽ vẫn khó có được.
"Theo tôi, chế độ Iran có thể thay đổi nếu các điều kiện sau được đáp ứng: Israel tiếp tục không kích... hỗ trợ cho các thành phần không phải Ba Tư... ý chí quốc tế... và cầu nối tin cậy giữa người Ả Rập, người Kurd, người Baloch, người Azeris và phe đối lập Ba Tư", Al-Kaabi nói. "Nếu các điều kiện này được đáp ứng, tôi tin rằng sự sụp đổ của chế độ sẽ chỉ là vấn đề trong vài ngày".
Ông cho biết trong những ngày gần đây, IRGC đã tiến hành bắt giữ trên diện rộng ở Ahwaz để ngăn chặn việc huy động. "Hầu hết những người bị bắt là người Ả Rập từ Abadan, Bushehr, Sheyban và Shoaibiya", ông nói.
Al-Kaabi cũng chỉ trích phe đối lập Ba Tư ở nước ngoài. "Họ coi chúng tôi—người Ả Rập, người Kurd, người Azeris, người Baloch—là những người ly khai và từ chối hợp tác với chúng tôi. Sự bướng bỉnh đó là một trong những lý do chính khiến chế độ này vẫn nắm quyền."
Taleblu cảnh báo về những nỗ lực của phương Tây nhằm chia rẽ đất nước. "Cách để đoàn kết người dân Iran không phải là nói về việc chia cắt", ông nói. "Mà phải là một mục tiêu riêng về mặt đạo đức và chiến lược".
https://www.foxnews.com/world/heres-what-post-ayatollah-iran-could-look-like-war-israel-leads-regimes-fall
NVV dịch