2025-06-02  

Quyền công dân theo nơi sinh có phải là sự tự sát của quốc gia không?

(Frank Miele, RealClear Politics, 2/6/2025)

Vào ngày nhậm chức lần thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp có tên là "Bảo vệ Ý nghĩa và Giá trị của Quyền công dân Hoa Kỳ".

Nghe có vẻ vô hại, phải không? Nhưng đây là sắc lệnh bom tấn tuyên bố rằng quyền công dân theo nơi sinh không mở rộng cho con cái của những cha mẹ đang ở Hoa Kỳ bất hợp pháp hoặc tạm thời.

"Không nhanh như vậy đâu", các luật sư đại diện cho những người nhập cư bất hợp pháp và con cái của họ cho biết. "Khách hàng của chúng tôi đã lẻn qua biên giới một cách công bằng và họ muốn nhận được phần thưởng mà Hiến pháp đã hứa cho họ - quyền công dân Hoa Kỳ cho tất cả trẻ em sinh ra sau khi họ vượt biên giới".

Nhưng đó có thực sự là những gì Hiến pháp nói không? Sau đây là những lời trong Tu chính án thứ 14:

Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của Hoa Kỳ đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú. (All persons born or naturalized in the United States, and subject to the jurisdiction thereof, are citizens of the United States and of the State wherein they reside.)

Như Tổng thống Trump đã lưu ý trong sắc lệnh hành pháp của mình, cụm từ "chịu sự quản lý của Hoa Kỳ" luôn được sử dụng để loại trừ một số nhóm người nhất định khỏi quyền công dân theo nơi sinh. Ví dụ, con cái của các nhà ngoại giao, những người được hưởng quyền miễn trừ tại quốc gia chủ nhà. Trong nhiều thập kỷ, điều đó cũng bao gồm người Mỹ bản địa của một số bộ lạc đã ký kết các hiệp ước nhượng ít nhất một phần chủ quyền. Những ngoại lệ đó không có trong Hiến pháp, nhưng chúng có trong luật. Vậy tại sao không thể có sự loại trừ đối với những người nhập cư bất hợp pháp?

Sắc lệnh hành pháp của Trump thừa nhận một cách chính xác rằng mục đích cao cả hơn của Tu chính án thứ 14 là đảm bảo quyền công dân cho con cái của những người nô lệ trước đây, những người không chỉ chịu sự quản lý của chính phủ Hoa Kỳ mà còn bị bán [cho chính phủ]. Họ đã có được quyền công dân thông qua khó khăn, đau đớn và khổ ải - không phải thông qua một tai nạn sinh nở. Rõ ràng, những người soạn thảo tu chính án đã nhận ra giá trị cao của quyền công dân và có vẻ như họ sẽ không trao quyền công dân một cách tùy tiện.

Điều đó đưa chúng ta trở lại với cụm từ "phụ thuộc vào quyền quản lý của nơi đó". Nếu quyền công dân được cấp chỉ dựa trên cơ sở nơi bạn sinh ra, thì cụm từ đó sẽ không cần thiết. Nhưng nó vẫn ở đó. Về mặt pháp lý, không có định nghĩa chính thức, cố định nào về ý nghĩa của cụm từ “thuộc thẩm quyền”. Và đó là điều mà chính quyền Trump hy vọng sẽ cung cấp đủ sự mơ hồ để Tòa án Tối cao đồng ý rằng tổng thống có thẩm quyền tuyên bố theo quyền hành pháp của mình rằng con cái của những người nhập cư bất hợp pháp không được coi là công dân bẩm sinh vì chúng không vượt qua được bài kiểm tra thẩm quyền.

Ba thẩm phán tòa án quận đã ra phán quyết chống lại Trump và ban hành “lệnh tạm thời trên toàn quốc” để ngăn chặn việc thực hiện lệnh hành pháp. Vào ngày 15 tháng 5, Tòa án Tối cao đã thụ lý vụ án, một phần để giải quyết liệu tòa án quận có nên có thẩm quyền áp dụng phán quyết của mình trên toàn quốc hay không và cuối cùng là để đưa ra quyết định riêng về tính hợp pháp của lệnh hành pháp.

Nhưng ngay cả khi tòa án cấp cao bác bỏ thẩm quyền của tổng thống trong việc giải thích Hiến pháp, thì lập luận vẫn không dừng lại ở đó. Mục 5 của Tu chính án thứ 14 quy định rằng “Quốc hội sẽ có thẩm quyền thực thi, bằng luật pháp thích hợp, các điều khoản của điều này”. Nói cách khác, bộ ba hiếm hoi của Hạ viện Cộng hòa, Thượng viện Cộng hòa và Tổng thống Cộng hòa tạo ra cơ hội duy nhất trong đời để Quốc hội thiết lập một lần và mãi mãi rằng quyền công dân Hoa Kỳ không phụ thuộc vào khả năng cha mẹ của một người có thể lén lút vượt qua Biên phòng trước khi người đó được sinh ra.

Thật không may, các quy tắc filibuster hiện tại của Thượng viện sẽ không cho phép đa số quá bán định nghĩa "thuộc thẩm quyền của họ" theo hướng loại trừ con cái của những người nhập cư bất hợp pháp. Nhưng vì các thượng nghị sĩ trong những năm gần đây đã cho phép bỏ qua filibuster để chấp thuận các đề cử của tổng thống và bỏ phiếu cho các dự luật "hòa giải" ngân sách, nên không có lý do gì mà một số nghị sĩ thông minh không thể đưa ra một ngoại lệ mới được thiết kế chặt chẽ để cho phép đa số quá bán định nghĩa quyền công dân.

Nếu điều đó có vẻ giống như sử dụng vũ lực để áp đặt một nhiệm vụ thay đổi quốc gia lên người dân Hoa Kỳ, thì cứ như vậy đi. Như Thẩm phán Arthur Goldberg đã viết vào năm 1963, Hiến pháp "không phải là một hợp đồng tự sát". Tuy nhiên, việc cho phép con cái của hơn 20 triệu người nhập cư bất hợp pháp trở thành công dân của một quốc gia mà họ phớt lờ phong tục, ngôn ngữ mà họ thường không hiểu hoặc không chọn học, và phớt lờ cả luật pháp mà cha mẹ họ đã vi phạm ngay cả trước khi họ được sinh ra, là dẫn tới hỗn loạn và sụp đổ.

Nếu đó không phải là một hợp đồng tự sát của quốc gia, thì tôi không biết đó là gì.


https://www.realclearpolitics.com/articles/2025/06/02/citizenship_and_that_pesky_constitution_152863.html


NVV dịch