2025-10-10  

Nobel Hòa Bình 2025 vinh danh Maria Corina Machado, lãnh đạo đối lập Venezuela

(RFI, 10/10/2025)

Giải Nobel Hòa Bình năm 2025 được trao cho nhà lãnh đạo đối lập Venezueala, bà Maria Corina Machado, 58 tuổi, vì các nỗ lực thúc đẩy « tiến trình chuyển đổi từ chế độ độc tài sang nền dân chủ một cách công bằng và ôn hòa ». 

Trong bài phát biểu sáng hôm nay, 10/10/2025, tại Oslo, chủ tịch Ủy ban Nobel, Jørgen Watne Frydnes, khẳng định, bà Machado, là « một gương mặt chủ chốt làm nên sự thống nhất của các lực lượng đối lập Venezuela, từng bị chia rẽ sâu sắc, giờ đây đã tìm được đồng thuận trong các tranh đấu đòi bầu cử tự do và một chính quyền đại diện cho dân ».

Chủ tịch Ủy ban Nobel nhấn mạnh, lãnh đạo đối lập Venezuela, Maria Corina Machado, đã thành công trong việc đoàn kết đối lập vào thời điểm mà « Venezuela chuyển từ một nước tương đối dân chủ và thịnh vượng sang một chế độ tàn bạo và độc đoán, chìm trong khủng hoảng nhân đạo và kinh tế ».

Trong kỳ bỏ phiểu chọn ứng cử viên tổng thống trong nội bộ đối lập Venezuala hồi tháng 10/2023, bà Machado đã nhận được hơn 90% phiếu bầu trên tổng số 3 triệu người tham gia, theo hãng tin Pháp AFP. Chính quyền Venezuela rút cục đã cấm lãnh đạo đối lập Machado tranh cử tổng thống.

Ủy ban Nobel cũng nhắc lại rằng « bất chấp các đe dọa nghiêm trọng đối với sinh mạng của mình », việc nhà lãnh đạo đối lập quyết định ở lại trong nước « đã gây cảm hứng cho hàng triệu người ». Maria Corina Machado được nhiều người mệnh danh là « người giải phóng » (« libertadora »), danh hiệu vốn chỉ được dùng để nói về nhà cách mạng nổi tiếng người Venezuela Simon Bolivar, lãnh đạo các phong trào giành độc lập tại Nam Mỹ đầu thế kỷ 19.

Bà Maria Corina Machado, được đào tạo kỹ sư, và là mẹ của ba người con. Bà bước vào chính trường từ đầu những năm 2000, với việc tham gia cuộc vận động trưng cầu dân ý chống lại chế độ của Hugo Chavez. Kể từ khi tổng thống Nicolas Maduro, kế nhiệm nhà lãnh đạo Chavez, lên cầm quyền năm 2013, khoảng 8 triệu người dân Venezula đã rời bỏ xứ sở.

Năm ngoái, các nỗ lực của lãnh đạo đối lập Venezuela đã được châu Âu vinh danh, với giải thưởng nhân quyền Vaclav Havel của Hội Đồng Toàn Châu Âu và giải thưởng nhân quyền Sakharov của Liên Hiệp Châu Âu.


____________


Nếu Trump không đoạt Nobel Hòa Bình, thỏa thuận Israel – Hamas về Gaza có nguy cơ bị bỏ lửng ?

Thỏa thuận ngừng bắn và giải phóng con tin giữa Israel và tổ chức Palestine Hamas đạt được dưới sự bảo trợ của Hoa Kỳ là chủ đề được tất cả các báo Pháp khai thác nhiều hôm nay 10/10/2025. 

Trang nhất của tờ Libération đề cập đến việc Nhà Trắng, hôm qua 09/10, đã gọi Donald Trump là “tổng thống của hòa bình”. Dù việc giải quyết xung đột Israel – Palestine vẫn còn khó khăn và xa vời, chủ nhân Nhà Trắng tin chắc rằng ông đang tiến gần tới một thành công ngoại giao chưa từng có.

Chính sự tự mãn và thiếu kiên nhẫn có thể đã giúp ông thúc đẩy một quá trình tưởng chừng bị đình trệ chỉ mười ngày trước. Donald Trump luôn mong muốn nhận giải Nobel Hòa Bình và từ nhiều tháng qua, ông đã tiến hành chiến dịch vận động rầm rộ để tự quảng bá mình là người kiến tạo hòa bình lớn của thời đại, khẳng định nếu ủy ban không trao giải cho ông, đó chỉ là do sự thù địch cá nhân. Ông nói hôm 08/10 : “Tôi không nghĩ có ai trong lịch sử đã giải quyết được nhiều vấn đề như tôi. Nhưng có thể họ sẽ tìm lý do để không trao cho tôi.”

Việc một tham vọng cá nhân có thể tác động đến một cuộc xung đột phức tạp như thế có vẻ khó tin, nhưng theo đại tá Doron Hadar, từng là người đàm phán đại diện cho Tsahal đến năm ngoái, tất cả đều biết rằng giải Nobel là ưu tiên hàng đầu của Donald Trump.

Tuy nhiên, nhật báo thiên tả lo ngại rằng rủi ro lớn nhất là cái tôi của Donald Trump có thể đe dọa đến hòa bình trong tương lai, do có nhiều chi tiết bị bỏ qua. Đặc biệt, liệu ông có tiếp tục nỗ lực tìm giải pháp tìm kiếm hòa bình nếu không đạt được điều mình muốn ? Nhiều lời kêu gọi trao giải Nobel cho ông thể hiện sự lo lắng của thế giới về cam kết thực sự của ông. Đó là kiểu ngoại giao Donald Trump, và một số người đã hiểu rõ : hôm qua, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã đề cử Donald Trump với ủy ban Nobel với mong muốn nhận được tên lửa Tomahawk.

Về phần mình, trang nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro nhận định Donald Trump thường tỏ ra thiếu khiêm tốn, nhưng lần này tổng thống Mỹ có lý do chính đáng để tự hào về bước tiến quan trọng đạt được ở Gaza. Nếu mọi người nghĩ đến việc giải cứu các con tin Israel còn lại từ giờ đến thứ Hai tới, đó là nhờ vào một “thỏa thuận” mà Donald Trump đã đưa ra. Chủ nhân Nhà Trắng đã gây áp lực mạnh mẽ với cả chính quyền Israel lẫn Hamas, và nếu nước cờ này dẫn đến một giải pháp bền vững cho cuộc xung đột Israel – Palestine, thì đó là vì Donald Trump vẫn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Nhật báo thiên hữu cho rằng không có kế hoạch hòa bình nào thành công mà không có sự can thiệp mạnh mẽ từ Hoa Kỳ.

Liệu chúng ta có thấy mái tóc vàng của Donald Trump phấp phới trên đống đổ nát của Gaza hay không ? Mặc dù điều này dường như khó thành hiện thực, ông không loại trừ khả năng đi đến Charm el-Cheikh để giám sát lễ ký kết ngừng bắn. Donald Trump cũng muốn có mặt khi đón những con tin mà ông đã giúp giải thoát. Ngay cả trong trường hợp không nhận được giải Nobel Hòa Bình vào hôm nay, chí ít ông vẫn có thể thực hiện một chuyến đi như một “anh hùng mang lại hòa bình”, bởi nếu không có tổng thống Mỹ thì cuộc sống của những con tin vẫn sẽ treo lơ lửng và cuộc chiến khốc liệt gần như đã phá hủy toàn bộ Gaza sẽ không có hồi kết.

Trong khu vực Trung Đông đầy phức tạp, những ý tưởng đơn giản của Donald Trump đã buộc Hamas phải từ bỏ các con tin, đòn bẩy mạnh nhất của tổ chức Hồi Giáo trong cuộc đối đầu với Israel. Để buộc Hamas giải giáp và thuyết phục Tsahal rút lui, tổng thống Mỹ muốn đặt Gaza dưới sự giám sát quốc tế và bảo đảm rằng không có cuộc di dời dân cư và không có sự chiếm đóng hay sáp nhập lãnh thổ nào. Với sự hỗ trợ từ các nước Ả Rập, ông đã phớt lờ các nước châu Âu, những quốc gia chỉ được yêu cầu hỗ trợ tài chính cho công cuộc tái thiết. Donald Trump và các cộng sự tin rằng tiền bạc có thể mang lại hòa bình, đồng thời họ cũng lắng nghe nguyện vọng của người dân Palestine. Đây là chìa khóa để biến một cuộc trao đổi con tin thành một quá trình hòa bình thực sự.

Trong khi đó, nhật báo kinh tế Les Echos dành trang nhất chú ý đến niềm vui sướng và sự nhẹ nhõm lớn tại Israel sau khi người dân hay tin về thỏa thuận nói trên. Tại Tel Aviv, các gia đình con tin đã ăn mừng dưới mưa ở “Quảng trường con tin”. Nhiều người nhảy múa, mở rượu champagne sau 736 ngày sống trong lo lắng.

Theo đài phát thanh quân đội Israel, khoảng 250 tù nhân Palestine bị án chung thân, cùng với 1.500 đến 2.000 tù nhân khác, sẽ được thả. Tuy nhiên, Israel từ chối phóng thích Marwan Barghouti, một nhân vật được nhiều người Palestine ủng hộ, cũng như những tù nhân liên quan đến vụ thảm sát ngày 07/10/2023.

Ngay sau khi con tin được thả, quân đội Israel sẽ bắt đầu rút một phần khỏi dải Gaza. Họ sẽ triển khai dọc theo “đường vàng” do Donald Trump đề xuất. Sau giai đoạn này, quân đội Israel sẽ chỉ kiểm soát 53% diện tích Gaza (hiện tại là 70%) và sẽ rút khỏi thành phố Gaza.

Kế hoạch tiếp theo là tiếp tục rút quân về một vùng đệm dọc theo biên giới Gaza – Israel. Người Palestine sẽ không được tiếp cận khu vực này vì lý do an ninh.

Cuối cùng, Donald Trump sẽ đến Israel vào Chủ nhật 12/10 theo lời mời của thủ tướng Benjamin Netanyahu, sẽ phát biểu trước Quốc Hội Israel (Knesset) và gặp gỡ các gia đình con tin tại Tel Aviv.

RFI 10/10/2025

 Ý KIẾN 

Khi Ủy ban Nobel biến mình thành tòa án đạo đức
 
“Chúng tôi chỉ trao giải cho những người có dũng khí và liêm chính.”
Câu nói tưởng như vô thưởng vô phạt ấy của Chủ tịch Ủy ban Nobel Hòa bình Jørgen Watne Frydnes lại vang lên như một cái tát vào mặt hàng triệu người Mỹ – và cả những ai vẫn còn tin rằng giải Nobel từng là biểu tượng cho sự công bằng và lý trí.
 
Ai cũng biết ông Frydnes muốn ám chỉ ai. Khi người ta hỏi tại sao ông Donald Trump không được trao giải, ông ta đáp như thể đang dạy dỗ nhân loại: “Chúng tôi chỉ trao giải cho người có dũng khí và liêm chính.”
 
Một phát biểu vừa kiêu ngạo vừa trịch thượng, như thể Ủy ban Nobel có quyền định nghĩa đạo đức và ban phát danh dự cho cả thế giới.
 
Nhưng hãy nhìn lại thực tế: Trong nhiệm kỳ của Trump, thế giới chứng kiến những bước ngoặt ngoại giao lớn nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh — Hiệp định Abraham đưa Israel, UAE, Bahrain, Maroc và Sudan ký hòa ước lịch sử, chấm dứt hàng thập kỷ thù địch ở Trung Đông; chiến tranh Ấn Độ – Pakistan được hạ nhiệt đáng kể nhờ các kênh đối thoại bí mật qua Washington; thậm chí xung đột biên giới Thái Lan – Campuchia cũng tạm lắng dưới thời chính sách khu vực của Mỹ, tránh được nguy cơ đổ máu. Mới nhất là thỏa hiệp hòa bình cho Israel và Palestine.
 
Đó là những thành tựu ngoại giao thật – được đo bằng sinh mạng con người được cứu, chứ không phải bằng những bài diễn văn tại Oslo.
 
Thế nhưng, thay vì nhìn nhận công lao ấy, Ủy ban Nobel lại chọn cách làm ngơ – rồi mỉa mai một cách “đạo đức giả”.
 
Người ta có thể hỏi: “Liêm chính” là gì trong mắt Frydnes?
 
Là Henry Kissinger, người ký Hiệp định Paris 1973 cùng Lê Đức Thọ, một thỏa thuận nửa vời đã dẫn tới một trong những giai đoạn đẫm máu nhất của Việt Nam sau đó, khi hàng triệu người tiếp tục chết.
Là Yasser Arafat, người từng ký Oslo Accords trong tiếng vỗ tay ở châu Âu, rồi sau đó để Trung Đông tiếp tục chìm trong bom đạn suốt ba thập kỷ?
 
Là bà Aung San Suu Kyi bao che nạn diệt chủng người thiểu số?
 
Hay là Barack Obama, người được trao Nobel Hòa bình… chỉ tám tháng sau khi nhậm chức, trong khi vẫn cho máy bay dội bom Yemen, Libya và Afghanistan…. vị TT Mỹ đánh bom các nước khác nhiều nhất trong 17 năm qua?
 
Nếu đó là “liêm chính”, thì định nghĩa của ông Frydnes thật đáng được ghi vào từ điển của sự ngạo mạn.
 
Vấn đề không phải ở một câu nói, mà ở thái độ tự cho mình quyền phán xét thế giới.
Ủy ban Nobel từng là biểu tượng cho lý tưởng hòa bình – giờ lại hành xử như một tòa án đạo đức kiểu Bắc Âu, nơi vài ông quan ngồi trong phòng kín ở Oslo quyết định ai “xứng đáng” được ca tụng, và ai không.
 
Họ quên rằng hòa bình không phải là sản phẩm của những người chỉ biết nói về nó.
 
Hòa bình đến từ những người dám làm điều khó khăn, dám đối thoại với kẻ thù, dám chấm dứt chiến tranh dù bị cả thế giới chỉ trích. Trump đã làm điều đó – và thế giới Trung Đông là bằng chứng.
 
Cái “sai lầm” của Frydnes không đơn thuần là “bất cẩn trong ngôn từ” như vài nhà bình luận bênh vực. Đó là sự kiêu ngạo có hệ thống – một căn bệnh của những người đã quá quen với việc lên lớp thiên hạ.
Họ nói về “liêm chính”, trong khi từng tặng huy chương hòa bình cho những chính trị gia góp phần vào bi kịch của hàng triệu người.
 
Họ nói về “dũng khí”, trong khi tránh né bất kỳ nhà lãnh đạo nào không hợp với quan điểm chính trị của họ.
 
Đến lúc phải nói thẳng: Ủy ban Nobel không còn là thước đo của đạo đức nhân loại.
 
Họ không còn đại diện cho tinh thần hòa bình, mà chỉ đại diện cho tầng lớp ưu tú ở châu Âu – những người tin rằng họ có quyền định nghĩa thế nào là “chính nghĩa”.
 
Nếu Frydnes thực sự tin vào “dũng khí và liêm chính”, ông ta hãy thử có dũng khí nhìn thẳng vào lịch sử của chính Ủy ban mình – nơi từng tôn vinh kẻ gây chiến và bỏ qua người kiến tạo hòa bình thật sự.
Bởi lẽ, lịch sử sẽ không nhớ đến Jørgen Frydnes, cũng chẳng nhớ đến Ủy ban Nobel năm 2025.
 
Nhưng lịch sử sẽ nhớ đến những hiệp định hòa bình thực sự đã cứu sinh mạng con người – dù chúng có được trao giải hay không.
 
Hòa bình không cần Oslo chứng thực.
 
Nó chỉ cần được thực hiện.
 
Facebook user