2025-08-06
Trump nói đúng – DC vô luật pháp nên nằm dưới sự kiểm soát của liên bang
(Shane Harris, AMAC, 6/8/2025)
Một bài đăng lan truyền trên Truth Social của Tổng thống Donald Trump tuần này, đe dọa sẽ tiếp quản Washington, D.C., đã gây ra sự phẫn nộ dễ đoán trước từ cánh tả và các đảng viên Dân chủ đang quản lý thành phố. Nhưng khi thủ đô của đất nước ngày càng chìm sâu vào cảnh hỗn loạn vô luật pháp với nạn cướp xe, sử dụng ma túy và tình trạng vô gia cư tràn lan, ý kiến của Trump chính xác là điều thành phố cần - và là điều người Mỹ xứng đáng được hưởng.
Tranh cãi nổ ra khi Edward Coristine, một kỹ sư phần mềm 19 tuổi, bị nhiều kẻ tấn công bao vây và đánh đập dã man tại Washington D.C. vào cuối tuần qua. Coristine trước đây là thành viên trong nhóm của Elon Musk tại Bộ Hiệu quả Chính phủ và hiện đang làm việc tại Cơ quan An sinh Xã hội. Anh ta được biết đến với biệt danh hài hước "Big Balls".
Khoảng 3 giờ sáng Chủ nhật, cảnh sát cho biết một nhóm thanh thiếu niên ở khu phố Logan Circle của thành phố đã tiếp cận Coristine và một phụ nữ đi cùng anh ta khi cả hai đang tiến gần đến xe của họ. Coristine đẩy người phụ nữ vào xe để đảm bảo an toàn rồi quay lại đối đầu với nhóm người, và họ bắt đầu đánh anh ta. Một bức ảnh Coristine bê bết máu đã được xem hàng triệu lần trên mạng xã hội. Cảnh sát cho biết họ đã bắt giữ hai thiếu niên 15 tuổi đang bỏ trốn khỏi hiện trường.
Đáp lại tin tức này, Trump đã đăng rằng tội phạm ở DC "hoàn toàn ngoài tầm kiểm soát".
“Những 'thanh thiếu niên' và thành viên băng đảng địa phương… đang tấn công bừa bãi, cướp bóc, gây thương tích và bắn giết những người dân vô tội, trong khi biết rằng họ sẽ được thả ra gần như ngay lập tức,” Tổng thống nói tiếp. “Chúng không sợ lực lượng thực thi pháp luật vì chúng biết rằng sẽ chẳng có chuyện gì xảy ra với chúng, nhưng điều đó sắp xảy ra ngay bây giờ! Washington, D.C., phải an toàn, sạch sẽ và tươi đẹp cho tất cả người Mỹ, và quan trọng hơn, phải để cả thế giới nhìn thấy. Nếu D.C. không hành động ngay lập tức, chúng ta sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc để liên bang kiểm soát và điều hành Thành phố này một cách đúng đắn.”
Tuyên bố của Trump đã gây ra nhiều sự phản đối dữ dội từ phía cánh tả, bao gồm một bài đăng so sánh mối đe dọa này với việc Adolf Hitler lên nắm quyền ở Đức vào năm 1933. Có những lời kêu gọi thường thấy rằng việc chính quyền liên bang tiếp quản sẽ là "vi hiến" và là "mối đe dọa đối với nền dân chủ".
Tuy nhiên, có một lập luận mạnh mẽ hơn cho rằng quyền tự trị của DC tự nó đã là một điều trái hiến pháp. Điều I, Mục 8, Khoản 17 của Hiến pháp quy định rõ ràng: “Quốc hội có Quyền… toàn quyền thi hành Lập pháp trong mọi trường hợp, đối với bất kỳ Quận nào (không quá mười dặm vuông) do sự nhượng lại của các Tiểu bang cụ thể, và do sự Chấp thuận của Quốc hội, có thể trở thành Trụ sở của Chính phủ Hoa Kỳ.”
Nói cách khác, những nhà Lập quốc muốn Quốc hội quản lý thủ đô. Họ cố tình tạo ra một khu vực đặc biệt không thuộc bất kỳ tiểu bang nào và sẽ nằm dưới sự kiểm soát của liên bang. Mục đích chính là không để các thành viên Quốc hội và nhân viên chính phủ chịu sự áp lực và kiểm soát từ một cơ quan quản lý bên ngoài.
Chỉ cho đến khi Đạo luật Tự trị Đặc khu Columbia được thông qua năm 1973 thì mới có thị trưởng và hội đồng thành phố được bầu tại địa phương. Quốc hội vẫn có quyền phủ quyết luật của DC thông qua đa số phiếu ở cả hai viện, nhưng quyền này hiếm khi được thực thi.
Kể từ đó, thành phố được cai trị hoàn toàn bởi những người theo chủ nghĩa tự do – và vì thế, tình hình ngày càng tệ hơn. Trong 52 năm tự trị, chỉ có hai người Cộng hòa được bầu vào chính quyền thành phố DC – và người thứ hai, David Catania, đã rời khỏi Đảng Cộng hòa và trở thành một ứng cử viên Độc lập vào năm 2004.
Giống như mọi thành phố tự do khác, tội phạm đã tăng vọt ngoài tầm kiểm soát dưới sự quản lý của Đảng Dân chủ, kéo theo đó là nghèo đói và suy thoái văn hóa. Sau khi thiết lập quyền tự quản, số vụ giết người ở DC đã tăng từ 289 vào năm 1973 lên 299 vào năm 1974, 380 vào năm 1980 và 462 vào năm 1989 trước khi đạt đỉnh ở mức 509 vào năm 1991. Sau khi giảm đáng kể số vụ giết người trong những năm 2000 và 2010, tỷ lệ giết người dường như lại gia tăng trở lại, khi thành phố ghi nhận hơn 200 vụ giết người mỗi năm kể từ năm 2020. Trong những năm gần đây, một làn sóng tội phạm thanh thiếu niên, đặc biệt là cướp xe, đã hoành hành khắp thành phố. Trong một vụ việc đặc biệt rùng rợn vào năm 2021, hai cô gái tuổi teen đã bị buộc tội giết người sau khi một vụ cướp xe bất thành khiến một người đàn ông 66 tuổi thiệt mạng.
Nạn tội phạm hoành hành ở thủ đô là hậu quả trực tiếp của các chính sách mềm mỏng với tội phạm của phe tự do và cuộc chiến của chính quyền thành phố với sở cảnh sát. Sau các cuộc bạo loạn của BLM năm 2020, nơi phần lớn thành phố bị phá hoại và đốt phá, biên chế của Sở Cảnh sát DCPD đã xuống mức thấp nhất trong nửa thế kỷ , ngay cả khi số vụ giết người tăng vọt. Tuy nhiên, hội đồng thành phố vẫn cố gắng thông qua một dự luật về tội phạm cực đoan đến mức ngay cả cựu Tổng thống Joe Biden cũng đã ký một nghị quyết bác bỏ dự luật này.
Ở bất kỳ thành phố nào khác, những kết quả thảm khốc này có thể bị coi nhẹ như hậu quả đáng tiếc của việc cử tri liên tục chọn những chính sách và chính trị gia thất bại. Nhưng Washington D.C. không phải là bất kỳ thành phố nào khác, và mỗi công dân Mỹ đều có một vai trò riêng trong những gì xảy ra ở đó.
Như Trump đã chỉ ra một cách chính xác, thủ đô của đất nước nên là biểu tượng sáng ngời cho sự vĩ đại của nước Mỹ. Hoa Kỳ là quốc gia giàu có và hùng mạnh nhất trong lịch sử thế giới. Việc đường phố Washington D.C. tràn ngập các băng nhóm thanh thiếu niên khủng bố và tấn công nhân viên chính phủ chỉ vì giới lãnh đạo thành phố quan tâm đến "công lý phục hồi" (restorative justice) hơn là thực thi pháp luật và trừng phạt tội phạm là một nỗi xấu hổ ở cấp quốc gia và quốc tế.
Hơn nữa, Washington D.C. hoàn toàn dựa vào nguồn tiền thuế đổ về từ khắp nơi trên cả nước. Thành phố này không có nền kinh tế địa phương nào đáng nói ngoài chính phủ và du lịch, để chiêm ngưỡng những di tích và bảo tàng mà người đóng thuế Mỹ vẫn mở cửa. Các nhà lãnh đạo của Washington D.C. có trách nhiệm không chỉ với người dân sống ở đó, mà còn với mọi người Mỹ xứng đáng được đến thủ đô mà không phải lội qua những khu trại vô gia cư và lo lắng cho sự an toàn của gia đình.
Việc đặt một chính quyền quốc gia tại một thành phố mà chính quyền địa phương công khai thù địch với một đảng phái chính trị cũng là một mối đe dọa đối với trật tự hiến pháp. Chúng ta đã chứng kiến hậu quả đáng báo động của việc này vào mùa hè năm 2020 khi những kẻ bạo loạn hung hãn bao vây Tòa Bạch Ốc và đe dọa dùng vũ lực chống lại Trump và các nhân viên của ông. Thị trưởng Muriel Bowser, thuộc đảng Dân chủ, không chỉ kích động bạo loạn mà bà và hội đồng thành phố còn ngăn cản cảnh sát can thiệp để chấm dứt tình trạng hỗn loạn và vô pháp luật.
Trong thời điểm căng thẳng này, Trump đã thể hiện sự kiềm chế phi thường khi không nắm quyền kiểm soát lực lượng cảnh sát thành phố và Vệ binh Quốc gia – điều mà ông có toàn quyền làm theo Đạo luật Tự quản. Tuy nhiên, cư dân tuân thủ pháp luật và 25 triệu du khách hàng năm của thành phố xứng đáng được hưởng những điều tốt đẹp hơn từ ban lãnh đạo hiện tại.
Giải pháp tốt nhất, xóa bỏ hoàn toàn quyền tự trị và chấm dứt vĩnh viễn ảo tưởng rằng Washington D.C. có thể trở thành một tiểu bang, dường như không khả thi vì cần tới 60 phiếu bầu tại Thượng viện. Tuy nhiên, thành phố này phụ thuộc rất nhiều vào tiền thuế của liên bang, và các nghị sĩ Cộng hòa tại Quốc hội có thể sử dụng các điều khoản ngân sách và các cơ chế chi tiêu khác để buộc các nhà lãnh đạo thành phố Washington D.C. phải điều chỉnh luật pháp và duy trì luật pháp và trật tự tốt hơn.
Washington D.C. đã nhiều lần chứng minh rằng họ không thể tự quản lý một cách có trách nhiệm. Nếu các nhà lãnh đạo của họ không khôi phục an ninh và trật tự, thì Quốc hội và Tổng thống Trump phải làm điều đó.
https://amac.us/newsline/politics/trump-is-right-lawless-d-c-should-be-under-federal-control/
BÌNH LUẬN
CBS NEWS
...Tuy nhiên, chỉ riêng tổng thống không có thẩm quyền liên bang hóa quận. Việc này đòi hỏi Quốc hội phải thông qua một đạo luật để hủy bỏ Đạo luật Tự trị năm 1973, vốn trao cho cư dân D.C. quyền bầu các thành viên hội đồng và thị trưởng, những người có thẩm quyền thông qua và thực thi luật pháp địa phương.
Quốc hội vẫn giữ thẩm quyền sửa đổi hoặc ngăn chặn luật pháp của D.C., và đã làm như vậy vào năm 2023 khi bãi bỏ một dự luật về tội phạm vốn sẽ xóa bỏ hầu hết các mức án tối thiểu bắt buộc.
Trước khi có Đạo luật Tự quản, tổng thống có thể bổ nhiệm các lãnh đạo D.C. Một số thành viên Đảng Cộng hòa trong Quốc hội đã đề xuất luật có thể khôi phục quyền lực đó, nhưng bất kỳ việc bãi bỏ nào cũng cần sự ủng hộ của các Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ, điều này khó có thể xảy ra.
Ông Trump cũng đã đưa ra các lựa chọn khác vào thứ Tư, bao gồm việc tiếp quản cảnh sát D.C. hoặc đưa Lực lượng Vệ binh Quốc gia vào hoạt động.
Theo Đạo luật Tự quản, tổng thống có thể tiếp quản sở cảnh sát D.C. trong một khoảng thời gian nếu "có những điều kiện đặc biệt mang tính khẩn cấp đòi hỏi phải sử dụng lực lượng Cảnh sát Thủ đô cho các mục đích của Liên bang". Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho biết động thái như vậy có thể phải đối mặt với những thách thức pháp lý mà không có lý do chính đáng rõ ràng.
Ông Trump cũng chỉ huy Lực lượng Vệ binh Quốc gia D.C. - đơn vị duy nhất trong tổng số 54 tiểu bang và vùng lãnh thổ chỉ báo cáo lên tổng thống.
Ông Trump tiếp tục viện dẫn lý do an toàn công cộng để biện minh cho sự can thiệp, gọi tội phạm trong quận là "hoàn toàn ngoài tầm kiểm soát".
"Và thật đáng tiếc, tỷ lệ tội phạm, tỷ lệ cướp giật, giết người và mọi thứ khác", ông Trump phát biểu hôm thứ Tư.
Dữ liệu từ cảnh sát D.C. cho thấy đã có 186 vụ cướp xe xảy ra từ đầu năm đến nay, nhưng con số này đã giảm 37% so với cùng kỳ năm 2024.
Tội phạm bạo lực cũng đã giảm trong năm rưỡi qua sau khi tăng đột biến vào năm 2023, khi thủ đô của quốc gia này là một trong những khu vực đô thị lớn nguy hiểm nhất cả nước.
Tính đến hết năm 2025, các vụ cướp đã giảm 29%, các vụ giết người giảm 12% và tội phạm bạo lực nói chung giảm 26% tính đến ngày 6 tháng 8. Điều này tiếp nối sự sụt giảm vào năm 2024, khi tội phạm bạo lực ở D.C. đạt mức thấp nhất trong 30 năm, tương tự như mức giảm chung trên toàn quốc vào năm ngoái.
Tội phạm không phải là vấn đề địa phương duy nhất mà ông Trump nêu ra hôm thứ Tư. Tổng thống cũng cho biết ông muốn cải thiện "sự sạch sẽ" của quận.
Điều này diễn ra sau khi tổng thống ký một sắc lệnh hành pháp vào tháng 3, thành lập một lực lượng đặc nhiệm để giải quyết những vấn đề mà chính quyền gọi là "chất lượng cuộc sống" tại D.C., bao gồm tình trạng vô gia cư và graffiti.
Thị trưởng D.C. Muriel Bowser chưa bình luận về những phát biểu mới nhất của ông Trump. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, tổng thống đã có những bất đồng với vị thị trưởng thuộc đảng Dân chủ về cách xử lý các cuộc biểu tình và an toàn công cộng.
Năm 2020, Bowser đã ra lệnh vẽ hàng chữ "Black Lives Matter" trên một con phố cách Tòa Bạch Ốc vài dãy nhà, khi ông Trump phải đối mặt với phản ứng dữ dội chống lại phản ứng của ông đối với các cuộc biểu tình liên quan đến cái chết của George Floyd do cảnh sát gây ra. Đầu năm nay, Bowser đã phê duyệt kế hoạch xóa bỏ hàng chữ đó.
Thị trưởng Bowser và các đảng viên Dân chủ khác từ lâu đã thúc đẩy việc trở thành một tiểu bang để trao cho 700.000 cư dân của D.C. có quyền đại diện tại Quốc hội - một điều cần có sự chấp thuận của cơ quan lập pháp và tổng thống. Những nỗ lực đưa D.C. trở thành tiểu bang thứ 51 đã vấp phải sự phản đối của Đảng Cộng hòa và thất bại tại Quốc hội.
Trong nhiều thập kỷ, D.C. đã bỏ phiếu áp đảo cho đảng Dân chủ trong các cuộc bầu cử tổng thống, bao gồm cả cuộc bầu cử năm 2024 khi hơn 90% cử tri ở đó ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris hơn ông Trump.
https://www.cbsnews.com/news/trump-federalize-washington-dc-legal-authority-fact-check/
ALJAZEERA
Hiến pháp Hoa Kỳ đã thành lập Đặc khu Columbia với diện tích 10 dặm vuông, là trụ sở của chính phủ liên bang.
Vì đặc khu này không phải là một tiểu bang, nên cư dân của nó không có đại diện đầy đủ tại Quốc hội; nó chỉ có một đại biểu Hạ viện không được phép bỏ phiếu tại Hạ viện, và không có thượng nghị sĩ.
Trong khoảng một thế kỷ cho đến năm 1973, thành phố được điều hành bởi ba ủy viên do tổng thống bổ nhiệm. Năm đó, Tổng thống Richard Nixon đã ký Đạo luật Tự quản, cho phép cư dân đặc khu bầu thị trưởng và hội đồng thành phố.
Mặc dù luật tự quản đã trao cho đặc khu quyền tự chủ đáng kể trong việc quản lý địa phương, nhưng thành phố vẫn phải chịu trách nhiệm trước Quốc hội về một số vấn đề nhất định, bao gồm giám sát ngân sách và khả năng bãi bỏ luật pháp địa phương.
“Kể từ năm 1974, và thực tế là trong suốt lịch sử của DC, các thành viên Quốc hội đã can thiệp vào công việc của thành phố, can thiệp vào mọi thứ, từ việc mở cửa hồ bơi cho đến việc cấm thành phố sử dụng tiền thuế của chính mình cho chương trình trao đổi kim tiêm”, George Derek Musgrove, một nhà sử học của Đại học Maryland-Quận Baltimore, cho biết.
Trump chưa nêu chi tiết cách thức liên bang hóa sẽ diễn ra như thế nào, hoặc cho biết liệu có những dịch vụ cụ thể nào mà ông muốn tiếp quản hay không.
Dựa trên ngôn ngữ rõ ràng trong Hiến pháp, các học giả pháp lý đồng ý rằng Trump không thể đơn giản tiếp quản quận và lật đổ ban lãnh đạo được bầu theo chế độ tự quản. Ông sẽ phải làm việc với Quốc hội, cơ quan được giao nhiệm vụ giám sát thủ đô.
"Quốc hội có thể thực thi, không thực thi, hoặc ủy quyền", Musgrove nói. "Với Đạo luật Tự quản năm 1973, Quốc hội đã ủy quyền một phần đáng kể - mặc dù không phải toàn bộ - cho chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương sẽ phải hành động để giành lại quyền đó, hoặc ủy quyền cho một cơ quan khác, chẳng hạn như nhánh hành pháp."
Đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Quốc hội cho đến nay đã gần như nhất trí ủng hộ chương trình nghị sự của Trump, nhưng việc bãi bỏ chế độ tự quản không phải là điều chắc chắn.
Đạo luật này cần phải được Hạ viện thông qua, nơi Đảng Cộng hòa đang kiểm soát chặt chẽ và Trump có thể thực thi ý chí của mình với đa số. Nhưng dự luật này cũng cần được Thượng viện thông qua, cần 60 phiếu bầu, bao gồm ít nhất bảy phiếu của Đảng Dân chủ, để tiến tới bước xem xét cuối cùng. Đảng Dân chủ nhìn chung ủng hộ quyền tự trị cho quận.
Vào tháng 2, Thượng nghị sĩ Mike Lee và Dân biểu Andrew Ogles đã đệ trình dự luật bãi bỏ quyền tự trị. Tuy nhiên, dự luật này chỉ có ba Thượng nghị sĩ đồng bảo trợ và ba dân biểu đồng bảo trợ.
Giáo sư luật Michael Gerhardt của Đại học North Carolina cho biết: "Theo Hiến pháp, Quốc hội là cơ quan lập pháp cho quận". Nếu Trump muốn "liên bang hóa Washington D.C. để xóa sổ giới lãnh đạo Đảng Dân chủ và thay thế bằng những người chỉ trung thành với ông ta, thì tôi cho rằng đó chính xác là điều mà những người soạn thảo hiến pháp không mong muốn".
Nếu không có luật, tổng thống có những cách khác để gây ảnh hưởng trong quận, bao gồm cả quyền huy động Vệ binh Quốc gia Washington D.C. mà không cần sự đồng ý của địa phương. Đó là một khả năng mà ông đã nêu ra trong bài phát biểu với các phóng viên vào ngày 6 tháng 8.
Đạo luật Tự quản cũng cho phép tổng thống tạm thời nắm quyền kiểm soát sở cảnh sát thành phố trong trường hợp khẩn cấp - điều mà Trump đã đe dọa sẽ làm vào năm 2020 trong bối cảnh các cuộc biểu tình trên toàn quốc về vụ giết George Floyd.
Kể từ chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump đã nói rộng rãi về việc mở rộng quyền hạn của chính phủ liên bang đối với quận này, bao gồm cả việc tăng cường giám sát và quản lý trực tiếp.
Trong Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ tháng 3 năm 2023, ông Trump đã nói về việc lái xe qua quận này, than thở về những con đường bẩn thỉu. "Trông như thể ai đó vừa lấy rác của họ và vứt khắp các xa lộ, đường vành đai. Thật đáng xấu hổ, thật kinh tởm", ông Trump nói. "... Thẳng thắn mà nói, chính phủ liên bang nên tiếp quản quyền kiểm soát và quản lý Washington, DC."
Trong một cuộc vận động tranh cử tại Florida vào tháng 7 năm 2024, Trump đã hứa sẽ "tiếp quản thủ đô Washington, D.C. đang bị quản lý tồi tệ của đất nước, dọn dẹp, cải tạo và xây dựng lại để nó không còn là cơn ác mộng của tội phạm và giết người nữa, mà sẽ trở thành thủ đô đẹp nhất thế giới".
Trump đã lặp lại điều này vào tháng 2, một lần nữa tập trung vào sự xuống cấp và tội phạm: "Tôi nghĩ chính phủ liên bang nên tiếp quản việc quản lý D.C. và điều hành nó một cách thực sự, thực sự đúng đắn."
Vào tháng 3, Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp thành lập "Lực lượng Đặc nhiệm An toàn và Đẹp đẽ tại D.C.". Sắc lệnh này yêu cầu các nỗ lực làm đẹp như xóa bỏ graffiti và tăng cường bảo trì công viên, đồng thời bao gồm các điều khoản giải quyết tội phạm bạo lực và các vấn đề liên quan đến người vô gia cư.
Trong một cuộc họp Nội các vào tháng 7, Trump lại nêu ra ý tưởng này: "Chúng ta có quyền lực to lớn tại Tòa Bạch Ốc để điều hành những nơi cần thiết. Chúng ta có thể điều hành D.C. Ý tôi là, chúng ta đang... nhìn vào D.C. Chúng ta không muốn tội phạm ở D.C. Chúng ta muốn thành phố vận hành tốt."
Đã có tiền lệ về việc bãi bỏ quyền tự trị, nhưng không phải gần đây.
Musgrove cho biết, vào năm 1874, những người bảo thủ địa phương tức giận về quyền bầu cử của cư dân da đen và da trắng thuộc tầng lớp lao động địa phương đã hợp tác với những người phản đối quyền bầu cử thời kỳ Tái thiết ở miền Nam và một số đồng minh miền Bắc của họ để bãi bỏ các luật dân chủ trong quận.
Những thay đổi này chỉ kéo dài cho đến khi Nixon ký dự luật tự quản một thế kỷ sau đó.
Việc bãi bỏ quyền tự quản sẽ không được người dân Washington ủng hộ. Năm 2024, Trump giành được chưa đến 6,5% số phiếu bầu của quận.
Mặc dù không có thành phố nào là hoàn hảo, nhưng quận đã xây dựng được một chính quyền thành phố hoạt động hiệu quả dưới sự tự quản, Musgrove nói.
"Không còn nghi ngờ gì nữa, người dân sẽ tức giận", Musgrove nói.
https://www.aljazeera.com/news/2025/8/7/can-donald-trump-take-federal-control-of-washington-dc
NVV dịch