2025 Summer

Colorado, Washington và Oregon bị suy thoái vì đi theo mô hình California

(Joel Kotkin, City Journal, Hè 2025)

Cách đây không lâu, Colorado, Washington và Oregon được ca ngợi rộng rãi là những tiểu bang có tương lai tươi sáng. Trong nhiều thập kỷ, chúng đã thu hút hàng loạt người di cư từ các tiểu bang khác, biến Denver, Seattle và Portland thành những trung tâm đô thị nổi tiếng.

Nhưng điều đó đã thay đổi khi các tiểu bang này bắt đầu áp dụng đúng những chính sách - đặc biệt là về năng lượng, nhà ở và các quy định - mà đã khiến nhiều người mới đến đã bỏ chạy khỏi California. Từng là màu tím về chính trị, Colorado, Washington và Oregon đã chuyển sang màu xanh dương đậm, theo đuổi cùng một chương trình nghị sự mà ngay cả tờ New York Times cũng thừa nhận đã biến "giấc mơ California" thành "ảo ảnh".

Đúng là Colorado, Washington và Oregon vẫn chưa đạt đến mức độ rối loạn chức năng như California. Tuy nhiên, mỗi bang đều có những dấu hiệu gợi nhớ đến trải nghiệm của Golden State, bao gồm tăng trưởng việc làm thấp , tốc độ xây dựng nhà ở chậm chạp, môi trường kinh doanh xấu đi và làn sóng di cư trong nước gia tăng.

Sự thay đổi trong mô hình di cư có thể là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy xu hướng California hóa của ba tiểu bang này. Giống như California, những tiểu bang này từ lâu đã thu hút người mới đến nhờ vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời. Mọi người chỉ bắt đầu rời khỏi California - vẫn được cho là tiểu bang đẹp nhất lục địa Hoa Kỳ, với một trong những thời tiết dễ chịu nhất trên trái đất - khi khí hậu chính trị, kinh tế và văn hóa của nơi này trở nên không thể chịu đựng được, đặc biệt là đối với các gia đình trẻ.

Ban đầu, khi California bắt đầu mất dần cư dân thì Washington, Oregon và Colorado vẫn tiếp tục là điểm đến của người di cư trong nước . Từ năm 2010 đến năm 2020, Colorado đã đón nhận hơn 390.000 người di cư trong nước; theo Cục Thống kê Dân số, nhưng kể từ năm 2020, con số này đã giảm xuống dưới 24.000. Oregon và Washington đã đón nhận hơn 600.000 người di cư trong nước trong giai đoạn 2010 đến năm 2020, nhưng đã mất hơn 40.000 người kể từ năm 2020.

Chuyện gì đã xảy ra? Chính trị. Cho đến những năm 2010, cả ba tiểu bang đều tự hào về hệ thống lưỡng đảng vững mạnh, với các vùng đô thị thiên về phe tự do và các vùng nông thôn nghiêng về phe bảo thủ. Giờ thì không còn nữa. Washington, nơi chưa bầu ra một thống đốc Cộng hòa nào trong thế kỷ này, có thể là bang tiến bộ nhất trên con đường này. Tiểu bang Oregon lân cận cũng không kém cạnh, với việc đảng Dân chủ liên tục nắm quyền kiểm soát tòa nhà quốc hội và văn phòng thống đốc kể từ năm 2006.

Sự thay đổi lớn nhất diễn ra ở Colorado, nơi đảng Cộng hòa vẫn cạnh tranh quyết liệt cho đến tận năm 2018. Hình ảnh "người của phe tự do" của Thống đốc Jared Polis phần lớn phản ánh quan điểm của ông về các vấn đề xã hội. Polis, đến từ thị trấn đại học cực kỳ tiến bộ Boulder, đang lãnh đạo một tiểu bang có gánh nặng quản lý tồi tệ thứ sáu cả nước .

Hậu quả của sự dịch chuyển sang cánh tả của Colorado đã rõ ràng. Tiểu bang Centennial, từng dẫn đầu về tăng trưởng việc làm và thu nhập, giờ đây xếp gần cuối bảng trong các hạng mục này. Đáng chú ý, tiểu bang này hiện nằm trong số những tiểu bang kém hấp dẫn nhất đối với người ngoài. Tỷ lệ khởi nghiệp kinh doanh của Colorado đã giảm và niềm tin kinh doanh thấp, gắn liền với lo ngại về việc gia tăng các quy định. Khoảng một nửa số chủ doanh nghiệp cho rằng tiểu bang đang đi sai hướng. Việc phá hủy một nền kinh tế như Colorado đòi hỏi nhiều nỗ lực, nhưng những người theo chủ nghĩa cấp tiến đã và đang rất bận rộn.

Không một tiểu bang nào trong số những tiểu bang ngày càng tự do này áp đặt mức thuế như California, New Jersey hay New York, nhưng mỗi tiểu bang đều nằm ở nửa dưới trong bảng xếp hạng môi trường thuế doanh nghiệp của Tax Foundation. Thống đốc Washington, Jay Inslee, đã tăng thuế, và trong một tình huống quen thuộc với người dân California, Oregon vẫn tiếp tục tăng thuế các loại, ngay cả trong bối cảnh nền kinh tế trì trệ. Cũng như ở California, các quy định và thuế đang thúc đẩy nhiều doanh nghiệp Oregon chuyển địa điểm hoặc mở rộng kinh doanh sang nơi khác, một báo cáo gần đây của Đại học Oregon ghi nhận.

Colorado, Washington và Oregon cũng đang bắt chước chính sách năng lượng của California. Cả ba tiểu bang đều cam kết loại bỏ nhiên liệu hóa thạch trong hai thập kỷ tới. Họ vẫn kiên trì thực hiện các quy định bắt buộc về xe điện theo kiểu California, nhằm loại bỏ hoàn toàn xe chạy bằng xăng vào năm 2035.

Các chính sách sử dụng đất nặng nề về quy định của ba tiểu bang, giống như California, đang đẩy giá nhà lên cao. Vì vậy, trong khi Houston, Dallas, Austin và Raleigh, những thành phố đang phát triển nhanh hơn, có tỷ lệ giá nhà trên lợi tức (price-to-income ratio) từ bốn đến năm, thì Portland và Seattle lại vượt quá sáu. Điều này khiến cuộc sống nói chung trở nên đắt đỏ hơn; tại Colorado, xếp hạng chi phí sinh hoạt của tiểu bang đã giảm từ vị trí thứ 35 năm 2022 xuống vị trí thứ 46 năm 2024, theo CNBC.

Những chính sách cấp tiến này đang đè bẹp nền kinh tế. Đó là lý do tại sao cả ba tiểu bang hiện xếp hạng thấp hơn nhiều so với các đối thủ như Texas, Florida và Arizona trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh. Trong hai thập kỷ qua, các tiểu bang này đã tạo ra nhiều việc làm mới, với Colorado, Washington, Oregon và California lần lượt xếp thứ sáu, thứ bảy, thứ mười hai và thứ mười bảy về tỷ lệ tăng trưởng việc làm. Ngày nay, tất cả đều thấp hơn mức trung bình toàn quốc về tỷ lệ tạo việc làm, với Colorado và California gần như đứng cuối bảng.

Giống như ở California, chính quyền cấp tiến đang làm cạn kiệt ngân sách của các tiểu bang này. Trong khi các tiểu bang như Florida và Texas được hưởng thặng dư ngân sách lớn, thì California hoang phí lại báo cáo thâm hụt dai dẳng. Những tiểu bang tương tự ở Golden State cũng gặp phải vấn đề tương tự. Washington đang phải đối mặt với khoản thâm hụt có thể lên tới 6 đến 12 tỷ đô la. Colorado và Oregon cũng đang đối mặt với tình cảnh tương tự .

Nhưng có lẽ tác động tai hại nhất từ ​​các chính sách của các tiểu bang này lại là đối với các thành phố từng thịnh vượng của họ. Seattle đã đón nhận 146.000 người nhập cư nội địa ròng trong những năm 2010 nhưng đã mất gần 100.000 người kể từ năm 2020. Denver đã đón nhận hơn 200.000 người trong thập kỷ trước nhưng kể từ đó đã chứng kiến ​​mức giảm ròng 18.000 người. Portland, nơi đã đón nhận 120.000 người trong những năm 2010, đã mất gần 33.000 người trong năm năm qua.

Phần lớn sự suy giảm này có thể bắt nguồn từ chính trị ngày càng cực đoan đang chi phối các thành phố này. Portland, từng được coi là hình mẫu về mức sống đô thị, đã cắt giảm lực lượng cảnh sát và làm ngơ trước tình trạng vi phạm pháp luật sau vụ bạo loạn George Floyd năm 2020. Hậu quả là tội phạm gia tăng, tình trạng vô gia cư và mất trật tự. Khu trung tâm thành phố hiện đang phải gánh chịu một trong những tỷ lệ văn phòng trống cao nhất cả nước, và lưu lượng người đi bộ đã giảm 25% so với năm 2017.

Seattle cũng đã trải qua những biến động tương tự. Trong các cuộc bạo loạn năm 2020, thành phố đã đóng cửa hàng tuần và thậm chí còn tạo ra một phiên bản Havana cộng sản thu nhỏ gần trung tâm thành phố. Nhiều cư dân đã di tản đến các vùng ngoại ô lân cận . Ngay cả những người ủng hộ nhiệt thành của Seattle cũng than thở về số lượng lớn cửa hàng trống rỗng và tỷ lệ văn phòng trống cao, với giá trị bất động sản giảm tới 40%. Tội phạm đã giảm, nhưng thành phố vẫn chưa thể trở lại trạng thái trước năm 2020.

Denver cũng chứng kiến ​​chính trị chuyển hướng sang cánh tả, khi thị trưởng Mike Johnston cho biết sẽ có sự phản đối mạnh mẽ đối với lệnh trục xuất của Tổng thống Trump. Tỷ lệ tội phạm, tình trạng vô gia cư và nhà bỏ trống vẫn ở mức cao. Một tòa nhà văn phòng ở trung tâm thành phố vừa được bán với giá giảm 90% so với mức giá năm 2019.

Liệu Colorado, Washington và Oregon có thể xoay chuyển tình thế? Để làm được điều đó, họ cần nhận ra rằng việc đi theo mô hình California chỉ dẫn đến suy thoái.

https://www.city-journal.org/article/california-colorado-washington-oregon-decline?skip=1

NVV dịch