2025-08-29
Tòa phúc thẩm tuyên án chính sách thuế quan của tổng thống là bất hợp pháp.
Donald Trump tuyên bố sẽ kháng cáo lên Tòa án Tối cao
(Gabe Whisnant, Newsweek, 29/8/2025)
Một tòa phúc thẩm liên bang đã ra phán quyết vào thứ sáu rằng Tổng thống Donald Trump không có thẩm quyền pháp lý để áp đặt mức thuế quan rộng rãi theo luật quyền hạn khẩn cấp, gây ra trở ngại lớn cho nỗ lực định hình lại thương mại toàn cầu theo các điều kiện của ông.
Tòa Phúc thẩm Liên bang Hoa Kỳ, trong phán quyết 7-4, cho biết việc Trump dựa vào Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) để tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và đánh thuế nhập khẩu đối với hầu hết các đối tác thương mại của Hoa Kỳ đã vượt quá thẩm quyền của ông.
Tuy nhiên, tòa án đã không ngay lập tức bãi bỏ thuế quan, cho chính quyền thời gian để kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Phán quyết sẽ không có hiệu lực cho đến ngày 14 tháng 10 vì chính quyền Trump được cho là sẽ kháng cáo lên tòa án cấp cao nhất.
Trump đã ám chỉ việc kháng cáo lên Tòa án Tối cao trong một bài đăng trên Truth Social sau phán quyết, có đoạn nói rằng: "TẤT CẢ CÁC BIỂU THUẾ QUAN VẪN CÒN HIỆU LỰC! Hôm nay, một Tòa Phúc thẩm cực kỳ thiên vị đảng phái đã sai lầm khi nói rằng các Biểu thuế quan của chúng ta nên được bãi bỏ, nhưng họ biết rằng cuối cùng Hoa Kỳ sẽ thắng. Nếu các Biểu thuế quan này bị bãi bỏ, đó sẽ là một thảm họa toàn diện cho đất nước. Nó sẽ khiến chúng ta yếu kém về tài chính, và chúng ta phải mạnh mẽ. Giờ đây, với sự giúp đỡ của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, chúng ta sẽ sử dụng chúng vì lợi ích của Quốc gia, và Làm cho nước Mỹ Giàu có, Mạnh mẽ và Hùng mạnh trở lại! Cảm ơn sự quan tâm của quý vị đối với vấn đề này."
Quyết định này làm phức tạp thêm tham vọng của Trump nhằm đảo ngược hoàn toàn chính sách thương mại hàng thập kỷ của Hoa Kỳ. Ông có các công cụ pháp lý khác trong tay, chẳng hạn như các điều khoản trong Đạo luật Thương mại năm 1974, nhưng những thẩm quyền đó lại hạn hẹp hơn và giới hạn tốc độ và mức độ nghiêm khắc mà một tổng thống có thể hành động. Chính sách thuế quan của Trump - được triển khai mà không có nhiều khả năng dự đoán - đã làm rung chuyển thị trường toàn cầu, gây căng thẳng cho mối quan hệ với các đồng minh và đối tác thương mại của Hoa Kỳ, đồng thời làm dấy lên lo ngại về giá tiêu dùng tăng cao và tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Đồng thời, các khoản thuế này đóng vai trò trung tâm trong chiến lược thương mại của Trump. Ông đã sử dụng chúng để gây áp lực lên Liên minh Châu Âu, Nhật Bản và các nước khác, nhằm đạt được những thỏa thuận thương mại mà ông gọi là có lợi, đồng thời khoe khoang rằng thuế quan đã chuyển hàng chục tỷ đô la vào Kho bạc Hoa Kỳ để bù đắp cho các khoản cắt giảm thuế sâu rộng mà ông đã ký thành luật vào ngày 4 tháng 7.
Phán quyết này phần lớn ủng hộ phán quyết hồi tháng 5 của Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ tại New York, trong đó kết luận việc Trump sử dụng Đạo luật IEEPA để biện minh cho việc áp thuế là "vượt quá bất kỳ thẩm quyền nào được trao cho Tổng thống". Tòa án này đã kết hợp các đơn kiện từ các doanh nghiệp và tiểu bang, cho rằng việc áp thuế của Trump là vi hiến và gây tổn hại kinh tế. Mặc dù đồng ý với đánh giá đó, tòa phúc thẩm vẫn cho phép các khoản thuế được duy trì cho đến nay.
Chính phủ cũng có thể phải đối mặt với hậu quả tài chính. Nếu cuối cùng thuế quan bị bãi bỏ, chính phủ có thể phải hoàn trả một số khoản thuế nhập khẩu đã thu - một đòn giáng mạnh vào nguồn thu liên bang.
Doanh thu từ thuế quan đạt tổng cộng 142 tỷ đô la tính đến tháng 7, gấp hơn hai lần so với cùng kỳ năm ngoái. Bộ Tư pháp lập luận trong hồ sơ tòa án tháng này rằng việc xóa bỏ các khoản thuế này có thể dẫn đến "thảm họa tài chính" cho Hoa Kỳ.
Vụ việc tập trung vào hai hành động áp thuế quan lớn liên quan đến việc ban bố tình trạng khẩn cấp. Hành động đầu tiên diễn ra vào ngày 2 tháng 4, ngày mà Trump gọi là "Ngày Giải phóng", khi ông áp đặt mức thuế quan "có đi có lại" lên tới 50% đối với các quốc gia có thặng dư thương mại với Hoa Kỳ, cùng với mức thuế "cơ bản" 10% đối với hầu hết các mặt hàng nhập khẩu khác. Trump tuyên bố chính thâm hụt thương mại kéo dài hàng thập kỷ là tình trạng khẩn cấp quốc gia. Vào tháng 8, ông đã điều chỉnh mức thuế suất nhưng vẫn tiếp tục áp dụng thuế ngay cả đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia mà Hoa Kỳ có thặng dư mậu dịch.
Đợt áp thuế thứ hai, được công bố vào ngày 1 tháng 2, nhắm vào hàng nhập khẩu từ Canada, Trung Quốc và Mexico. Trump gọi đây là "thuế quan buôn lậu", biện minh cho việc áp thuế này là nhằm đối phó với tình trạng ma túy và người di cư tràn vào Hoa Kỳ, mà ông đã tuyên bố là tình trạng khẩn cấp quốc gia riêng biệt.
Hiến pháp trao cho Quốc hội quyền đánh thuế, bao gồm cả thuế quan, mặc dù theo thời gian, các nhà lập pháp đã ủy quyền đáng kể cho tổng thống về thương mại. Trump lập luận rằng IEEPA cung cấp quyền lực gần như không giới hạn để đánh thuế nhập khẩu khi tình trạng khẩn cấp quốc gia được ban bố. Tuy nhiên, chưa có tổng thống nào trước đây sử dụng luật này để biện minh cho thuế quan; thay vào đó, nó được sử dụng để trừng phạt và hạn chế xuất khẩu đối với các đối thủ như Iran và Triều Tiên.
Những thách thức này không bao gồm tất cả các hành động thương mại của Trump. Các mức thuế mà ông áp đặt theo các thẩm quyền pháp lý khác, chẳng hạn như thuế đối với thép, nhôm và xe hơi sau cuộc điều tra của Bộ Thương mại, vẫn không bị ảnh hưởng. Phán quyết này cũng không ảnh hưởng đến các mức thuế mà Trump đã áp dụng lần đầu tiên đối với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên, mà sau đó Tổng thống Joe Biden đã duy trì, viện dẫn các hành vi thương mại không công bằng của Bắc Kinh.
Trong ý kiến bất đồng, các thẩm phán phản đối phán quyết hôm thứ Sáu cho biết luật về quyền hạn khẩn cấp năm 1977 "không phải là sự ủy quyền vi hiến về quyền lập pháp theo các quyết định của Tòa án Tối cao", lập luận rằng Quốc hội trước đây đã trao cho tổng thống quyền hạn hạn chế trong việc áp đặt thuế quan.
Carl Tobias, Chủ nhiệm Khoa Luật Williams tại Khoa Luật, Đại học Richmond, phát biểu với Newsweek trong một tuyên bố: "Tòa Phúc thẩm Liên bang về cơ bản đã xác nhận phán quyết của Tòa Phúc thẩm Liên bang (CIT) rằng IEEPA không cho phép áp dụng hầu hết các mức thuế quan của Trump, bởi vì Quốc hội dự định rằng IEEPA sẽ bao gồm các trường hợp khẩn cấp quốc gia thực sự như cuộc khủng hoảng con tin Iran. Tòa án đã hoãn phán quyết để Trump có thể kháng cáo lên SCOTUS, nơi dường như có thể nhận thụ lý vụ kiện. Do đó, mức thuế quan có thể được áp dụng cho đến khi SCOTUS thụ lý đơn kháng cáo, có thể không phải trong năm nay, trừ khi SCOTUS đẩy nhanh quá trình xem xét. Những hiện tượng này gây ra sự không chắc chắn về thuế quan có thể còn tồn tại trong một thời gian."
Bài đăng trên Truth Social của Trump cho biết thêm: "Hoa Kỳ sẽ không còn dung thứ cho những khoản thâm hụt thương mại khổng lồ và các mức thuế quan cũng như rào cản thương mại phi thuế quan bất công do các quốc gia khác, dù là bạn hay thù, áp đặt, làm suy yếu các nhà sản xuất, nông dân và tất cả mọi người. Nếu được duy trì, Quyết định này sẽ thực sự hủy diệt Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
Ông tiếp tục: "Vào đầu kỳ nghỉ lễ Lao động này, tất cả chúng ta nên nhớ rằng THUẾ QUAN là công cụ tốt nhất để hỗ trợ Người lao động và các Công ty sản xuất ra những sản phẩm MADE IN AMERICA tuyệt vời. Trong nhiều năm, các Chính trị gia thiếu quan tâm và thiếu khôn ngoan đã để Thuế quan được sử dụng để chống lại chúng ta."
Phán quyết hôm thứ Sáu cho biết: "Khi ban hành IEEPA, dường như Quốc hội không có ý định từ bỏ thông lệ trước đây và trao cho Tổng thống quyền áp đặt thuế quan không giới hạn. Đạo luật này không đề cập đến thuế quan (hoặc bất kỳ từ đồng nghĩa nào) cũng như không có các biện pháp giới hạn rõ ràng đối với quyền áp đặt thuế quan của Tổng thống."
Jeffrey Schwab, giám đốc tố tụng tại Trung tâm Tư pháp Liberty, cho biết phán quyết này cho thấy Trump không có quyền lực vô hạn để tự mình áp đặt thuế quan: "Quyết định này bảo vệ các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ khỏi sự bất ổn và tác hại do các mức thuế quan bất hợp pháp này gây ra."
Phán quyết này đặt ra câu hỏi về chiến lược thương mại tự do của Trump. Tổng thống có thể viện dẫn Điều 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho phép áp thuế lên đến 15% trong 150 ngày đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia có thặng dư thương mại lớn, hoặc Điều 301 của cùng luật, cho phép áp thuế để đáp trả các hành vi thương mại không công bằng. Trump đã sử dụng thẩm quyền của Điều 301 trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên.
https://www.newsweek.com/trump-tariffs-ruled-illegal-appeals-court-deadline-2121925
TIN THÊM
Phe đa số 7 người trong phán quyết hôm thứ Sáu có một người do ông George W. Bush bổ nhiệm, 6 người khác ldo Obama và Biden bổ nhiệm. Phe thiểu số 4 người trong phán quyết là Richard Taranto và Raymond Chen, hai thẩm phán được Obama bổ nhiệm, và Kimberly Moore và Sharon Prost, hai thẩm phán được George W. Bush bổ nhiệm. Trump chưa bổ nhiệm bất kỳ thẩm phán nào vào Tòa Phúc thẩm Liên bang.
BBC - Trong khi các quốc gia chờ đợi xem liệu Tòa án Tối cao Hoa Kỳ có thụ lý vụ kiện hay không - điều này dường như có khả năng xảy ra - họ có thể quyết định hoãn việc kinh doanh với Hoa Kỳ. Nếu điều này xảy ra, Tiến sĩ Yueh cho biết, nó có thể "làm giảm hoạt động kinh tế".
Cũng có những hậu quả đáng kể có thể cảm nhận được trong lĩnh vực chính trị.
Ví dụ, nếu Tòa án Tối cao đảo ngược phán quyết của tòa phúc thẩm liên bang và đứng về phía chính quyền Trump, điều này có thể tạo ra một tiền lệ khuyến khích tổng thống sử dụng IEEPA một cách quyết liệt hơn so với những gì ông đã làm cho đến nay.
POLITICO - Các chuyên gia thương mại và hải quan nói với POLITICO rằng việc hoàn trả tiền thuế sẽ là một cơn ác mộng về mặt hậu cần, và có thể sẽ gây ra một làn sóng thách thức pháp lý từ các doanh nghiệp và nhóm ngành khác đang tìm kiếm sự hoàn trả.
Đa số thẩm phán tòa phúc thẩm cho biết kết luận của họ rằng thuế quan của Trump là bất hợp pháp đã được củng cố bởi một loạt các phán quyết của Tòa án Tối cao nêu rõ "học thuyết các vấn đề chính", một học thuyết pháp lý bác bỏ các tuyên bố rằng Quốc hội ngầm trao cho cơ quan hành pháp các quyền hạn rộng lớn.
Đa số thẩm phán, bao gồm một thẩm phán Đảng Cộng hòa và sáu thẩm phán Đảng Dân chủ, đã viết: "Thuế quan được đề cập trong trường hợp này liên quan đến những lo ngại làm dấy lên học thuyết các vấn đề chính vì chúng vừa 'không được báo trước' vừa 'mang tính biến đổi'".
REUTERS - William Reinsch, cựu quan chức cấp cao của Bộ Thương mại, hiện đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết chính quyền Trump đã chuẩn bị cho phán quyết này. "Ai cũng biết rằng chính quyền đã lường trước được kết quả này và đang chuẩn bị một Kế hoạch B, có lẽ là để duy trì thuế quan thông qua các đạo luật khác."
Phản ứng trước phán quyết này hầu như không có trong khi phiên giao dịch chứng khoán đóng cửa.
"Điều cuối cùng mà thị trường hoặc doanh nghiệp Mỹ cần là thêm bất ổn về thương mại", Art Hogan, chiến lược gia thị trường trưởng tại B. Riley Wealth, cho biết.
NVV