2025-08-22
Thẩm phán Gorsuch giáng đòn mạnh vào các tòa án cứng đầu cấp dưới
'Bất kể quan điểm riêng của mình, các thẩm phán đều có nghĩa vụ tôn trọng "hệ thống phân cấp của tòa án liên bang do Hiến pháp và Quốc hội tạo ra".
(Shawn Fleetwood, The Federalist, 22/8/2025)
Hệ thống tư pháp cấp dưới của Hoa Kỳ đang mất kiểm soát — và Thẩm phán Tòa án Tối cao Neil Gorsuch đang cảnh báo về điều này.
Trong một lệnh ra hôm thứ Năm 21/8, tòa án tối cao của quốc gia đã chấp thuận (một phần) yêu cầu của chính quyền Trump về việc tạm thời dừng lệnh phong tỏa của tòa án cấp dưới đối với nỗ lực chấm dứt các khoản tài trợ liên quan đến DEI trị giá gần 800 triệu đô la của Viện Y tế Quốc gia . Phán quyết được đưa ra với tỷ lệ 5-4, với Chánh án John Roberts và các thẩm phán Dân chủ được bổ nhiệm tại tòa án nói rằng họ bác bỏ hoàn toàn đơn xin của chính quyền.
Việc cấp lệnh hoãn thi hành án là một trong số nhiều trường hợp Tòa án Tối cao được yêu cầu xem xét các lệnh cấm do (chủ yếu) các thẩm phán quận cánh tả ban hành. Những lệnh như vậy thường được đưa ra theo yêu cầu của các nhà hoạt động Dân chủ muốn phá hoại chính quyền Trump thông qua một cuộc đảo chính tư pháp .
Ngoài việc ký vào phán quyết của phe đa số hôm thứ Năm, Gorsuch còn đưa ra một ý kiến đồng tình trong vụ án, trong đó ông chỉ trích hành vi mất kiểm soát của ngành tư pháp cấp dưới. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng "tòa cấp dưới đôi khi có thể không đồng tình với các phán quyết của Tòa án này... họ không bao giờ được tự do thách thức chúng."
Trích dẫn một vụ án liên quan gần đây trước Tòa án Tối cao (Bộ Giáo dục kiện California), người được Trump bổ nhiệm đã nhấn mạnh cách tòa án cấp cao "đã ban hành lệnh hoãn vì tòa thấy chính phủ có khả năng thắng kiện khi chứng minh rằng tòa án quận không có thẩm quyền ra lệnh cho chính phủ thanh toán các nghĩa vụ tài trợ". Ông viết, "California giải thích rằng 'các vụ kiện dựa trên 'bất kỳ hợp đồng rõ ràng hay ngụ ý nào với Hoa Kỳ'' không thuộc về tòa án quận theo Đạo luật Thủ tục Hành chính (APA), mà thuộc về Tòa án Khiếu nại Liên bang theo Đạo luật Tucker".
“Thay vì làm theo hướng đó, tòa án quận trong trường hợp này đã cho phép một vụ kiện liên quan đến các khoản tài trợ giống hệt nhau về mặt cơ bản được đưa ra phán quyết cuối cùng theo APA”, Gorsuch viết. “Để củng cố lập luận của mình, tòa án quận đã viện dẫn ‘quyền thuyết phục’ của ‘những người bất đồng chính kiến tại California’ và một phán quyết trước đó của tòa phúc thẩm California đã bác bỏ… Đó là một sai lầm.”
Gorsuch tiếp tục nhấn mạnh rằng “lời hứa của hệ thống pháp luật của chúng ta rằng các trường hợp giống nhau sẽ được xử lý như nhau có nghĩa là tòa án cấp dưới không nên viện dẫn 'quyền lực thuyết phục' của một ý kiến bất đồng hoặc quyết định của tòa phúc thẩm bị bác bỏ để đưa ra kết luận khác về một hồ sơ tương đương”. Tuy nhiên, quan trọng hơn, ông lưu ý rằng sự chống đối rõ ràng của tòa án quận đối với tiền lệ do SCOTUS thiết lập gần đây trong vụ án ở California không phải là một sự việc riêng lẻ trong số các tòa án cấp dưới.
“Nếu việc tòa án quận không tuân thủ phán quyết của California chỉ là một trường hợp cá biệt, có lẽ không cần phải viết thư để giải quyết. Nhưng hai tháng trước, một tòa án quận khác đã cố gắng 'buộc phải tuân thủ' bằng một 'lệnh khác mà Tòa án này đã hoãn lại'”, Gorsuch viết. “Vẫn còn một tòa án quận khác gần đây đã đi chệch hướng khỏi một trong những phán quyết của Tòa án này mặc dù vụ án đang xét xử 'không khác biệt về bất kỳ khía cạnh liên quan nào' so với phán quyết của Tòa án này… Vì vậy, đây là lần thứ ba trong vòng vài tuần, Tòa án này phải can thiệp vào một vụ án 'hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát' của một trong những tiền lệ của mình.”
Người được Trump bổ nhiệm đã kết thúc sự đồng tình của mình bằng cách nêu rõ rằng, bất kể quan điểm cá nhân của họ như thế nào, các thẩm phán tòa án cấp dưới đều có nghĩa vụ tuân thủ hướng dẫn của Tòa án Tối cao và khuôn khổ hiến pháp hiện hành.
Gorsuch viết: “Tất cả những sự can thiệp này lẽ ra là không cần thiết, nhưng khi kết hợp lại, chúng nhấn mạnh một nguyên lý cơ bản của hệ thống tư pháp của chúng ta: Bất kể quan điểm riêng của họ là gì, các thẩm phán có nghĩa vụ phải tôn trọng 'thứ bậc của hệ thống tòa án liên bang do Hiến pháp và Quốc hội tạo ra'”.
Theo án lệnh hôm Thứ Năm, Gorsuch đã nhận được sự đồng tình của Thẩm phán Brett Kavanaugh, người đồng tình một phần và phản đối một phần trong ý kiến của mình.
https://thefederalist.com/2025/08/22/justice-gorsuch-gives-rogue-lower-courts-the-smackdown-they-deserve/
NVV