2025-08-29
Tòa án Tối cao khó chịu vì tòa án cấp dưới lạm quyền
(Washington Examiner, 29/8/2025)
Tòa án Tối cao đã không có mặt tại Washington, DC trong hai tháng, kể từ ngày ra quyết định thường lệ cuối cùng, nhưng khi lịch trình khẩn cấp của tòa án đã đầy vào mùa hè, các thẩm phán đang ngày càng khó chịu về các lệnh của tòa án cấp dưới.
Khi các tòa án cấp dưới ban hành lệnh chặn các hành động khác nhau của chính quyền Trump, ngày càng nhiều vụ việc trong số đó được chuyển đến Tòa án Tối cao để xét xử khẩn cấp và dẫn đến hành động tạm thời từ các thẩm phán. Mặc dù Tòa án Tối cao đã ban hành các lệnh hướng dẫn các tòa án cấp dưới cách xử lý các vụ việc tương tự trong khi quá trình tố tụng đang diễn ra, các thẩm phán đã phải ban hành một số lệnh tương tự trước sự ngoan cố của tòa án cấp dưới, khiến một số thẩm phán phải cảnh báo các tòa án cấp dưới không được bất tuân lệnh.
Gorsuch cảnh báo các tòa án cấp dưới rằng họ 'không bao giờ được tự do thách thức' Tòa án Tối cao
Tuần trước, Thẩm phán Neil Gorsuch đã đưa ra cảnh báo mới nhất cho các tòa án cấp dưới trong lệnh về hồ sơ khẩn cấp của Tòa án Tối cao, cho phép chính quyền Trump chấm dứt khoản tài trợ 783 triệu đô la liên quan đến DEI ở Viện Y tế Quốc gia.
Gorsuch đã viết trong một bài đồng thuận nhắm vào các thẩm phán tòa án cấp dưới rằng: "Các thẩm phán tòa án cấp dưới đôi khi có thể không đồng ý với các quyết định của Tòa án này, nhưng họ không bao giờ được phép phản đối chúng".
Ông lập luận rằng tòa án quận mà ông nói tới đã bỏ qua một lệnh trước đó mà Tòa án Tối cao đã ban hành thông qua hồ sơ khẩn cấp vào tháng 4, cho phép chính quyền Trump cắt giảm 65 triệu đô la tiền trợ cấp đào tạo giáo viên, điều này cũng liên quan đến các nỗ lực chống DEI của Tổng thống Donald Trump. Gorsuch sau đó chỉ ra rằng hai lần khác trong những tuần gần đây, các tòa án cấp dưới đã thực sự bất chấp lệnh của các thẩm phán trong các vụ án tương tự nhưng riêng biệt.
Gorsuch viết: "Đây là lần thứ ba trong vòng vài tuần, Tòa án này phải can thiệp vào một vụ án hoàn toàn chịu sự chi phối của một trong những tiền lệ của mình".
Ông nói thêm: "Tất cả những sự can thiệp này lẽ ra là không cần thiết, nhưng khi kết hợp lại, chúng nhấn mạnh một nguyên lý cơ bản của hệ thống tư pháp của chúng ta: Bất kể quan điểm riêng của họ là gì, các thẩm phán có nghĩa vụ phải tôn trọng sự phân cấp trong hệ thống tòa án liên bang do Hiến pháp và Quốc hội tạo ra".
Carrie Severino, chủ tịch của nhóm vận động bảo thủ Judicial Crisis Network, nói với tờ Washington Examiner rằng lệnh này cho thấy các hành động của tòa án cấp dưới đã buộc Tòa án Tối cao phải hoãn lại thông qua danh sách khẩn cấp của mình.
"Nếu đây chỉ là sự việc xảy ra một lần, có lẽ ông ấy đã không viết như vậy, nhưng điều này đã trở thành một thói quen hành xử. Việc các thẩm phán tòa án cấp dưới liên tục thách thức là lý do tại sao tòa án cần phải có biện pháp xử lý", Severino nói.
"Kết quả là, chúng ta thấy tòa án (tòa tối cao) phải giải quyết vấn đề này bằng hành động khẩn cấp và thực hiện bước đi bất thường là viết thư giải thích với thẩm phán tòa cấp dưới rằng họ cần tuân theo ý kiến của tòa án", bà nói thêm. "Nhưng rõ ràng, các thẩm phán tòa cấp dưới khá cứng đầu."
Trong khi Tòa án Tối cao thường dành cho các tòa án cấp dưới giải thích đúng các lệnh và ý kiến của tòa án cấp cao, bao gồm cả về hồ sơ khẩn cấp, thì các hành động gần đây của một số thẩm phán quận đã làm xói mòn lòng tin mà các thẩm phán này đã nắm giữ từ lâu.
“Một số thẩm phán tòa cấp dưới đã cho thấy họ không thể nhận ra điều gì là đúng. Vì vậy, các thẩm phán đang nỗ lực hơn nữa để thể hiện rõ ràng quan điểm của mình. Tôi nghĩ tòa án đã có những hành động tiếp theo chỉ bằng cách nêu rõ vấn đề”, Severino nói. “Họ không thể cho rằng các thẩm phán này có thể hiểu được ẩn ý hay có thể nhận ra một chút ẩn ý nào.”
* Các lệnh khẩn cấp trước đây đã khiển trách các tòa án cấp dưới
Trước lệnh tuần trước trong vụ án tài trợ DEI, Tòa án Tối cao đã hai lần phải làm rõ hoặc ban hành lại phán quyết trong các vụ án mà tòa án quận không quan tâm đến những gì thẩm phán đã nói về các vấn đề cơ bản trong các vụ án tương tự.
Sau khi Tòa án Tối cao ra lệnh vào ngày 23 tháng 6, cho phép chính quyền Trump trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp đến các quốc gia khác ngoài quê hương của họ, một thẩm phán liên bang ở Massachusetts vẫn cố gắng cấm chính quyền trục xuất một nhóm người nhập cư bất hợp pháp đến Nam Sudan dựa trên một vấn đề kỹ thuật.
Bộ Tư pháp đã chỉ trích phán quyết của thẩm phán là "hành vi bất chấp pháp luật" và yêu cầu Tòa án Tối cao ra lệnh làm rõ. Vài tuần sau, Tòa án Tối cao lại ra phán quyết có lợi cho Bộ Tư pháp, tuyên bố rằng phán quyết của thẩm phán tòa án cấp dưới "giờ đây không thể được sử dụng để thi hành một lệnh cấm mà lệnh ngăn chặn của chúng tôi đã làm cho không thể thi hành."
Thẩm phán Elena Kagan, một thẩm phán do đảng Dân chủ bổ nhiệm, người đã phản đối lệnh ngăn chặn ban đầu của tòa án cấp cao, đồng tình với lệnh làm rõ này, lập luận rằng thẩm phán tòa án cấp dưới đang cố gắng thi hành lệnh mà Tòa án Tối cao đã chặn.
"Tôi vẫn tin rằng Tòa án này không nên chặn lệnh của Tòa án Quận ngày 18 tháng 4, cấm Chính phủ trục xuất người không phải công dân sang các nước thứ ba mà không có thông báo hoặc không có cơ hội được lắng nghe một cách có ý nghĩa", Kagan viết. "Nhưng đa số thành viên Tòa án này lại nhìn nhận vấn đề theo cách khác, và tôi không hiểu làm sao một tòa án quận có thể buộc tuân thủ lệnh mà Tòa án này đã chặn."
Sự đồng tình đáng chú ý từ Kagan cho thấy sự thất vọng với các tòa án cấp dưới không chỉ giới hạn ở các thẩm phán trong phe đa số.
Severino cho biết: "Ngay cả những thẩm phán không đồng ý với quyết định cơ bản cũng đang chán ngán với thực tế là họ không thể trông cậy vào tòa án quận để thực sự tuân theo quyết định đó".
Tòa án Tối cao cũng đã phải lặp lại phán quyết cho một vụ án tương tự khi chính quyền Trump yêu cầu cho phép sa thải ba thành viên Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng do Đảng Dân chủ bổ nhiệm. Yêu cầu này được đưa ra vài tháng sau khi Tòa án Tối cao đã cho phép chính quyền Trump sa thải một nhóm người đứng đầu các cơ quan độc lập khác thông qua hồ sơ khẩn cấp vào tháng 5.
Phần lớn ý kiến trong lệnh ban hành tháng 7 đều chỉ ra phán quyết trước đó từ tháng 5, yêu cầu các tòa án cấp dưới xem xét các lệnh khẩn cấp như hướng dẫn tạm thời.
Phán quyết của đa số cho biết: "Mặc dù các lệnh tạm thời của chúng tôi không mang tính kết luận về bản chất, nhưng chúng cho biết cách tòa án nên thực hiện quyền quyết định công bằng của mình trong những trường hợp tương tự", trích dẫn lệnh từ tháng 5 cho biết Trump được phép sa thải người đứng đầu các cơ quan độc lập trong khi chờ đợi các thách thức pháp lý đối với việc sa thải họ diễn ra.
* Quyết định lệnh cấm (injunction)
Cho đến nay, hành động quan trọng nhất của Tòa án Tối cao nhằm hạn chế quyền hạn quá mức của tòa án cấp dưới diễn ra vào cuối tháng 6 với phán quyết của các thẩm phán trong vụ Trump kiện CASA, hạn chế đáng kể khả năng ban hành lệnh cấm toàn quốc của tòa án quận .
Phán quyết của tòa án cấp cao được đưa ra sau khi các thẩm phán tòa án cấp dưới, thường do các tổng thống thuộc đảng Dân chủ bổ nhiệm, đã ban hành hàng chục lệnh cấm phổ quát nhằm ngăn chặn các sắc lệnh và hành động của chính quyền Trump trên toàn quốc. Các thẩm phán tòa án cấp quận đã ban hành lệnh cấm với tốc độ chóng mặt kể từ khi Trump trở lại nắm quyền vào tháng 1.
Lệnh phổ quát không được tòa án quận sử dụng cho đến giữa thế kỷ 20, nhưng việc sử dụng chúng đã bùng nổ dưới thời các tổng thống gần đây. Tòa án Tối cao đã xem xét tính hợp pháp của các lệnh này trong năm nay sau khi Bộ Tư pháp kháng cáo ba lệnh cấm chống lại sắc lệnh hành pháp về quyền công dân theo nơi sinh của Trump.
Phán quyết 6-3 của tòa án cấp cao vào ngày 27 tháng 6 đã cấm các tòa án cấp dưới ban hành lệnh cấm phổ quát trong phần lớn các trường hợp, cho rằng các tòa án cấp dưới không có thẩm quyền ngăn chặn hầu hết các chính sách có hiệu lực trong quá trình kiện tụng.
“Tòa án liên bang không tcó nhiệm vụ giám sát chung đối với nhánh Hành pháp; họ giải quyết các vụ án và tranh chấp phù hợp với thẩm quyền mà Quốc hội đã trao cho họ”, Thẩm phán Amy Coney Barrett viết trong ý kiến đa số. “Khi một tòa án kết luận rằng nhánh Hành pháp đã hành động trái pháp luật, câu trả lời là tòa án cũng được không được phép vượt quá thẩm quyền của mình.”
Mặc dù phán quyết trong vụ Trump kiện CASA đã hạn chế phương pháp phổ biến mà các thẩm phán sử dụng để ngăn chặn các chính sách của chính quyền Trump, nhưng nó không ngăn cản các thẩm phán tìm ra những cách khác để ngăn chặn chương trình nghị sự của tổng thống, nghĩa là hồ sơ khẩn cấp vẫn có hiệu lực mặc dù Tòa án Tối cao đang trong kỳ nghỉ hè.
https://www.washingtonexaminer.com/news/supreme-court/3781898/supreme-court-shows-signs-of-frustration-after-lower-court-overreaches/
NVV dịch