2025-04-04
Đảng Dân chủ đã trở thành một đảng không có linh hồn. Ngày của họ đã kết thúc chưa?
(Michael Gfoeller & David H. Rundell, Newsweek, 4/4/2025)
Giống như các mùa, các đảng phái chính trị đến rồi đi. Năm 1847, Abraham Lincoln được bầu vào Quốc hội với tư cách là một đảng viên Whig. Đến năm 1854, đảng này đã không còn tồn tại. Đảng Tự do thống trị nền chính trị Anh trong phần lớn thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 với các thủ tướng như William Gladstone và David Lloyd George. Tuy nhiên, sau năm 1922, đảng này không bao giờ nắm giữ được quyền lực nữa. Cả đảng Whig và đảng Tự do đều bị suy yếu do không nhận ra được tình cảm của công chúng đang thay đổi, sự chia rẽ nội bộ và sự trỗi dậy của một phe đối lập mang tính chuyển đổi. Việc Tổng thống Donald Trump tái đắc cử đã đẩy Đảng Dân chủ vào một cuộc khủng hoảng tương tự, trong đó chủ nghĩa bè phái trong đảng, sự mất lòng tin của cử tri và sự trỗi dậy của phong trào MAGA đều cho thấy rằng họ chính là đảng Whig tiếp theo.
Đảng Whig được thành lập vào năm 1834 chủ yếu để phản đối Andrew Jackson. Đảng này ủng hộ thuế quan bảo hộ, một ngân hàng trung ương và phát triển cơ sở hạ tầng do liên bang tài trợ. Những người Whig nổi tiếng bao gồm các tổng thống William Henry Harrison, John Tyler, Zachary Taylor và John Quincy Adams cũng như Henry Clay và Daniel Webster. Tuy nhiên, đảng này đã chia rẽ và cuối cùng tan rã vì vấn đề chế độ nô lệ khi "Cotton Whig" gia nhập đảng Dân chủ và "Conscience Whig" ở phía bắc như Lincoln gia nhập Đảng Cộng hòa mới. Ứng cử viên tổng thống đầu tiên của đảng Cộng hòa, John C. Freemont, gọi đảng Whig là "đảng không có linh hồn".
Vào năm 2025, không có vấn đề đơn lẻ nào giống như chế độ nô lệ chia rẽ nước Mỹ, và điều đó khiến sự sụp đổ của Đảng Tự do Anh trở thành một phép so sánh tốt hơn cho đảng Dân chủ ngày nay. Đảng Tự do phần lớn là tầng lớp trung lưu đã thay thế đảng Whig quý tộc của Anh vào thế kỷ 19 rồi bị thay thế bởi Đảng Lao động thuộc tầng lớp lao động vào thế kỷ 20. Trong khi sự sụp đổ của đảng Tự do là bởi sự chia rẽ nội bộ, thì chính chương trình nghị sự về chính sách kinh tế, xã hội và đối ngoại của họ đã khiến đảng này sụp đổ. Đảng Dân chủ phải đối mặt với một loạt vấn đề tương tự.
Kinh tế thường là vấn đề đầu tiên trong tâm trí cử tri và cũng như vậy ở Anh vào đầu thế kỷ 20. Lạm phát tăng nhanh hơn tiền lương, vốn chảy ra nước ngoài và sản xuất suy giảm. Công nhân Anh đã từ bỏ đảng Tự do thị trường tự do để chuyển sang một đảng cảm nhận được nỗi đau của họ và sẵn sàng làm điều gì đó về vấn đề này. Nghe quen không?
Trong nhiều năm, người lao động Mỹ là trẻ mồ côi bị cả cánh tả và cánh hữu bỏ rơi. Chính sách thương mại được cả hai đảng ủng hộ đã chuyển việc làm ra nước ngoài tạo ra lợi nhuận trên Phố Wall và đóng cửa các cửa hàng trên Main Street. Người nhập cư bất hợp pháp tràn vào thị trường lao động, cạnh tranh với những công dân nghèo nhất của Hoa Kỳ. Chủ nghĩa hoạt động vì môi trường làm tăng chi phí năng lượng, đến lượt nó làm tăng chi phí của hầu hết mọi thứ. Một lần nữa, chi phí năng lượng tăng cao được người lao động cảm nhận rõ ràng hơn là những người môi giới chứng khoán vì việc mua xăng và sưởi ấm nhà cửa chiếm tỷ lệ lớn hơn nhiều trong số tiền lương thực lĩnh của họ.
Vì lý do riêng của họ, cả đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa Truyền thống của Mitch McConnell và Paul Ryan đều không quan tâm nhiều đến hoàn cảnh khốn khổ của người lao động Mỹ. Không bên nào làm được nhiều để đảo ngược quá trình phi công nghiệp hóa của Mỹ mà họ tuyên bố là không thể tránh khỏi. Đảng Dân chủ chào đón những người nhập cư bất hợp pháp mà họ mong đợi sẽ bỏ phiếu cho họ trong khi đảng Cộng hòa chào đón lao động giá rẻ mà họ hy vọng sẽ thúc đẩy lợi nhuận của công ty. Không ai hỏi liệu biến đổi khí hậu có thực sự mang lại lợi ích hay không. Khi giải quyết hoàn cảnh khốn khổ của người lao động Mỹ, đảng Dân chủ hiện đã bị cái mà một số người gọi là "Đảng Trump-Lao động" đánh bại, giống như đảng Tự do của Anh đã bị thay thế bởi Đảng Lao động.
Việc từ bỏ công nhân Mỹ này đã tạo ra một vấn đề cho đảng Dân chủ và một cơ hội cho đảng Cộng hòa. Trong khi đảng Dân chủ từ lâu đã là sự pha trộn khó xử giữa công nhân lao động chân tay (blue-collar), các nhóm dân tộc thiểu số và những người theo chủ nghĩa tự do thành thị, đảng Cộng hòa chưa bao giờ phụ thuộc vào những cử tri này. Bây giờ đảng Cộng hòa MAGA bắt đầu công khai kêu gọi tái công nghiệp hóa thông qua thuế quan, chấm dứt nhập cư bất hợp pháp và đảo ngược các hạn chế tốn kém đối với sản xuất năng lượng. Đồng thời, ngày càng nhiều công dân bắt đầu bỏ phiếu theo đường lối kinh tế thay vì dân tộc. Kết quả là một trong những thay đổi mạnh mẽ nhất trong bối cảnh chính trị của chúng ta kể từ Nội chiến. Một sự thay đổi chứng kiến Trump đắc cử hai lần.
Các vấn đề xã hội cũng quan trọng. Đảng Tự do Anh chậm nhận ra động lực ngày càng tăng của phong trào đòi quyền bầu cử cho phụ nữ và đảng Dân chủ cấp tiến đã lạm dụng vấn đề chủng tộc và giới tính. Hầu hết người Mỹ tin rằng phẩm chất của bạn quan trọng hơn màu da và không muốn việc lựa chọn thẩm phán Tòa án Tối cao chỉ giới hạn rõ ràng cho một phụ nữ da đen. Hầu hết người Mỹ không muốn đàn ông sinh học chơi bóng đá với con gái của họ, nhưng đảng Dân chủ Thượng viện đã chặn các nỗ lực ngăn chặn điều đó xảy ra. Đảng Dân chủ cũng tiếp tục thúc đẩy ý tưởng về các tiểu bang bảo vệ trẻ vị thành niên chuyển giới và cho phép điều trị mà không cần cha mẹ của họ nói rõ. Tất cả những điều này đang khiến đảng Dân chủ mất đi sự ủng hộ của những cử tri bảo thủ về mặt xã hội.
Chính sách đối ngoại đóng vai trò thứ yếu nhưng vẫn quan trọng trong sự sụp đổ của Đảng Tự do khi vấn đề quyền tự chủ cho Ireland khiến những người theo chủ nghĩa Liên hiệp Ulster cảm thấy bị phản bội. Ngày nay, nhiều người Mỹ cảm thấy bị phản bội bởi giới tinh hoa toàn cầu của Washington. Họ không muốn trở thành cảnh sát của hành tinh và phẫn nộ khi bảo vệ một trật tự toàn cầu mà họ tin rằng được xây dựng trên sự mất cân bằng chi tiêu quốc phòng và các hoạt động thương mại không công bằng. Họ muốn một tổng thống đặt nước Mỹ, chứ không phải Liên hợp quốc, lên hàng đầu.
Cụ thể hơn, những lời chỉ trích gay gắt đối với Israel của các thành viên quốc hội Dân chủ hoặc thiên về Dân chủ, bao gồm Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (I-VT) và các dân biểu Ilhan Omar (D-MN) và Rashida Tlaib (D-MI), đã khiến một số cử tri Do Thái chuyển lòng trung thành của họ sang đảng Cộng hòa, đảng ngày càng ủng hộ mạnh mẽ hơn cho quê hương của người Do Thái. Nhiều người Mỹ muốn chiến tranh ở Ukraine chấm dứt và không thể hiểu tại sao đảng Dân chủ và một số đảng viên Cộng hòa Truyền thống lại tìm cách tiếp tục tài trợ cho cuộc tắm máu này. Trên hết, nhiều cử tri, nếu không muốn nói là hầu hết, thấy khó chấp nhận rằng việc trục xuất những tên côn đồ đang ở trong nước một cách bất hợp pháp bằng cách nào đó lại gây tranh cãi.
Các vấn đề về chính sách và ý thức hệ mà đảng Dân chủ tự tạo ra cho mình còn phức tạp hơn do các vấn đề về cấu trúc mà họ không thể kiểm soát. Đảng của họ không có nhà lãnh đạo quốc gia thống nhất. Đảng Cộng hòa đã kiểm soát phần lớn các nhà lập pháp và thống đốc tiểu bang. Khi ngày càng nhiều người Mỹ chuyển đến các tiểu bang Cộng hòa như Texas và Florida, đảng Cộng hòa mong đợi sẽ tăng cường sự đại diện của họ tại Quốc hội, gây tổn thất cho các tiểu bang xanh đậm như California và New York. Trên khắp cả nước, ngày càng nhiều người gốc Tây Ban Nha—và ở một mức độ nào đó là cử tri da đen—đang chuyển lòng trung thành sang đảng Cộng hòa.
Để nói rõ hơn, các chính quyền Dân chủ trước đây có thành tích đáng tự hào khi đã mang lại những tiến bộ cho đất nước, từ điện khí hóa nông thôn và an sinh xã hội cho đến luật dân quyền mang tính bước ngoặt. Thật không may, những câu hỏi đã được Franklin Roosevelt và John Kennedy trả lời không phải là những câu hỏi được đặt ra ngày nay. Đảng Dân chủ ngày nay bị chi phối bởi những người tự cho mình là đúng, thuộc tầng lớp trung lưu thượng lưu, những người ưu tú ven biển—những người đủ giàu có để không phải gửi con cái đến những trường công lập yếu kém và có thể bỏ qua những chi phí thực sự của chương trình nghị sự xanh của họ. Sự không khoan dung về mặt ý thức hệ của đảng khiến nó trông giống như một công cụ giành quyền lực cho những nhà hoạt động phân biệt giới tính và chủng tộc.
Những chia rẽ nội bộ và sự thay đổi trong sự ủng hộ giữa các nhóm cử tri cốt lõi của Đảng Dân chủ như công nhân lao động, người gốc Tây Ban Nha, người da đen, người Do Thái, người Công giáo phản đối phá thai, và thậm chí một số bà mẹ chơi bóng đá ở vùng ngoại ô không muốn con trai trong phòng thay đồ của con gái họ đều đáng được xem xét nghiêm túc. Nước Mỹ cần một hệ thống chính trị hai đảng, nhưng nếu đảng Dân chủ không thay đổi hướng đi, chúng ta có thể không còn hệ thống này nữa.
https://www.newsweek.com/democrats-have-become-party-without-soul-their-day-done-opinion-2055427
(Michael Gfoeller & David H. Rundell, Newsweek, 4/4/2025)
Giống như các mùa, các đảng phái chính trị đến rồi đi. Năm 1847, Abraham Lincoln được bầu vào Quốc hội với tư cách là một đảng viên Whig. Đến năm 1854, đảng này đã không còn tồn tại. Đảng Tự do thống trị nền chính trị Anh trong phần lớn thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 với các thủ tướng như William Gladstone và David Lloyd George. Tuy nhiên, sau năm 1922, đảng này không bao giờ nắm giữ được quyền lực nữa. Cả đảng Whig và đảng Tự do đều bị suy yếu do không nhận ra được tình cảm của công chúng đang thay đổi, sự chia rẽ nội bộ và sự trỗi dậy của một phe đối lập mang tính chuyển đổi. Việc Tổng thống Donald Trump tái đắc cử đã đẩy Đảng Dân chủ vào một cuộc khủng hoảng tương tự, trong đó chủ nghĩa bè phái trong đảng, sự mất lòng tin của cử tri và sự trỗi dậy của phong trào MAGA đều cho thấy rằng họ chính là đảng Whig tiếp theo.
Đảng Whig được thành lập vào năm 1834 chủ yếu để phản đối Andrew Jackson. Đảng này ủng hộ thuế quan bảo hộ, một ngân hàng trung ương và phát triển cơ sở hạ tầng do liên bang tài trợ. Những người Whig nổi tiếng bao gồm các tổng thống William Henry Harrison, John Tyler, Zachary Taylor và John Quincy Adams cũng như Henry Clay và Daniel Webster. Tuy nhiên, đảng này đã chia rẽ và cuối cùng tan rã vì vấn đề chế độ nô lệ khi "Cotton Whig" gia nhập đảng Dân chủ và "Conscience Whig" ở phía bắc như Lincoln gia nhập Đảng Cộng hòa mới. Ứng cử viên tổng thống đầu tiên của đảng Cộng hòa, John C. Freemont, gọi đảng Whig là "đảng không có linh hồn".
Vào năm 2025, không có vấn đề đơn lẻ nào giống như chế độ nô lệ chia rẽ nước Mỹ, và điều đó khiến sự sụp đổ của Đảng Tự do Anh trở thành một phép so sánh tốt hơn cho đảng Dân chủ ngày nay. Đảng Tự do phần lớn là tầng lớp trung lưu đã thay thế đảng Whig quý tộc của Anh vào thế kỷ 19 rồi bị thay thế bởi Đảng Lao động thuộc tầng lớp lao động vào thế kỷ 20. Trong khi sự sụp đổ của đảng Tự do là bởi sự chia rẽ nội bộ, thì chính chương trình nghị sự về chính sách kinh tế, xã hội và đối ngoại của họ đã khiến đảng này sụp đổ. Đảng Dân chủ phải đối mặt với một loạt vấn đề tương tự.
Kinh tế thường là vấn đề đầu tiên trong tâm trí cử tri và cũng như vậy ở Anh vào đầu thế kỷ 20. Lạm phát tăng nhanh hơn tiền lương, vốn chảy ra nước ngoài và sản xuất suy giảm. Công nhân Anh đã từ bỏ đảng Tự do thị trường tự do để chuyển sang một đảng cảm nhận được nỗi đau của họ và sẵn sàng làm điều gì đó về vấn đề này. Nghe quen không?
Trong nhiều năm, người lao động Mỹ là trẻ mồ côi bị cả cánh tả và cánh hữu bỏ rơi. Chính sách thương mại được cả hai đảng ủng hộ đã chuyển việc làm ra nước ngoài tạo ra lợi nhuận trên Phố Wall và đóng cửa các cửa hàng trên Main Street. Người nhập cư bất hợp pháp tràn vào thị trường lao động, cạnh tranh với những công dân nghèo nhất của Hoa Kỳ. Chủ nghĩa hoạt động vì môi trường làm tăng chi phí năng lượng, đến lượt nó làm tăng chi phí của hầu hết mọi thứ. Một lần nữa, chi phí năng lượng tăng cao được người lao động cảm nhận rõ ràng hơn là những người môi giới chứng khoán vì việc mua xăng và sưởi ấm nhà cửa chiếm tỷ lệ lớn hơn nhiều trong số tiền lương thực lĩnh của họ.
Vì lý do riêng của họ, cả đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa Truyền thống của Mitch McConnell và Paul Ryan đều không quan tâm nhiều đến hoàn cảnh khốn khổ của người lao động Mỹ. Không bên nào làm được nhiều để đảo ngược quá trình phi công nghiệp hóa của Mỹ mà họ tuyên bố là không thể tránh khỏi. Đảng Dân chủ chào đón những người nhập cư bất hợp pháp mà họ mong đợi sẽ bỏ phiếu cho họ trong khi đảng Cộng hòa chào đón lao động giá rẻ mà họ hy vọng sẽ thúc đẩy lợi nhuận của công ty. Không ai hỏi liệu biến đổi khí hậu có thực sự mang lại lợi ích hay không. Khi giải quyết hoàn cảnh khốn khổ của người lao động Mỹ, đảng Dân chủ hiện đã bị cái mà một số người gọi là "Đảng Trump-Lao động" đánh bại, giống như đảng Tự do của Anh đã bị thay thế bởi Đảng Lao động.
Việc từ bỏ công nhân Mỹ này đã tạo ra một vấn đề cho đảng Dân chủ và một cơ hội cho đảng Cộng hòa. Trong khi đảng Dân chủ từ lâu đã là sự pha trộn khó xử giữa công nhân lao động chân tay (blue-collar), các nhóm dân tộc thiểu số và những người theo chủ nghĩa tự do thành thị, đảng Cộng hòa chưa bao giờ phụ thuộc vào những cử tri này. Bây giờ đảng Cộng hòa MAGA bắt đầu công khai kêu gọi tái công nghiệp hóa thông qua thuế quan, chấm dứt nhập cư bất hợp pháp và đảo ngược các hạn chế tốn kém đối với sản xuất năng lượng. Đồng thời, ngày càng nhiều công dân bắt đầu bỏ phiếu theo đường lối kinh tế thay vì dân tộc. Kết quả là một trong những thay đổi mạnh mẽ nhất trong bối cảnh chính trị của chúng ta kể từ Nội chiến. Một sự thay đổi chứng kiến Trump đắc cử hai lần.
Các vấn đề xã hội cũng quan trọng. Đảng Tự do Anh chậm nhận ra động lực ngày càng tăng của phong trào đòi quyền bầu cử cho phụ nữ và đảng Dân chủ cấp tiến đã lạm dụng vấn đề chủng tộc và giới tính. Hầu hết người Mỹ tin rằng phẩm chất của bạn quan trọng hơn màu da và không muốn việc lựa chọn thẩm phán Tòa án Tối cao chỉ giới hạn rõ ràng cho một phụ nữ da đen. Hầu hết người Mỹ không muốn đàn ông sinh học chơi bóng đá với con gái của họ, nhưng đảng Dân chủ Thượng viện đã chặn các nỗ lực ngăn chặn điều đó xảy ra. Đảng Dân chủ cũng tiếp tục thúc đẩy ý tưởng về các tiểu bang bảo vệ trẻ vị thành niên chuyển giới và cho phép điều trị mà không cần cha mẹ của họ nói rõ. Tất cả những điều này đang khiến đảng Dân chủ mất đi sự ủng hộ của những cử tri bảo thủ về mặt xã hội.
Chính sách đối ngoại đóng vai trò thứ yếu nhưng vẫn quan trọng trong sự sụp đổ của Đảng Tự do khi vấn đề quyền tự chủ cho Ireland khiến những người theo chủ nghĩa Liên hiệp Ulster cảm thấy bị phản bội. Ngày nay, nhiều người Mỹ cảm thấy bị phản bội bởi giới tinh hoa toàn cầu của Washington. Họ không muốn trở thành cảnh sát của hành tinh và phẫn nộ khi bảo vệ một trật tự toàn cầu mà họ tin rằng được xây dựng trên sự mất cân bằng chi tiêu quốc phòng và các hoạt động thương mại không công bằng. Họ muốn một tổng thống đặt nước Mỹ, chứ không phải Liên hợp quốc, lên hàng đầu.
Cụ thể hơn, những lời chỉ trích gay gắt đối với Israel của các thành viên quốc hội Dân chủ hoặc thiên về Dân chủ, bao gồm Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (I-VT) và các dân biểu Ilhan Omar (D-MN) và Rashida Tlaib (D-MI), đã khiến một số cử tri Do Thái chuyển lòng trung thành của họ sang đảng Cộng hòa, đảng ngày càng ủng hộ mạnh mẽ hơn cho quê hương của người Do Thái. Nhiều người Mỹ muốn chiến tranh ở Ukraine chấm dứt và không thể hiểu tại sao đảng Dân chủ và một số đảng viên Cộng hòa Truyền thống lại tìm cách tiếp tục tài trợ cho cuộc tắm máu này. Trên hết, nhiều cử tri, nếu không muốn nói là hầu hết, thấy khó chấp nhận rằng việc trục xuất những tên côn đồ đang ở trong nước một cách bất hợp pháp bằng cách nào đó lại gây tranh cãi.
Các vấn đề về chính sách và ý thức hệ mà đảng Dân chủ tự tạo ra cho mình còn phức tạp hơn do các vấn đề về cấu trúc mà họ không thể kiểm soát. Đảng của họ không có nhà lãnh đạo quốc gia thống nhất. Đảng Cộng hòa đã kiểm soát phần lớn các nhà lập pháp và thống đốc tiểu bang. Khi ngày càng nhiều người Mỹ chuyển đến các tiểu bang Cộng hòa như Texas và Florida, đảng Cộng hòa mong đợi sẽ tăng cường sự đại diện của họ tại Quốc hội, gây tổn thất cho các tiểu bang xanh đậm như California và New York. Trên khắp cả nước, ngày càng nhiều người gốc Tây Ban Nha—và ở một mức độ nào đó là cử tri da đen—đang chuyển lòng trung thành sang đảng Cộng hòa.
Để nói rõ hơn, các chính quyền Dân chủ trước đây có thành tích đáng tự hào khi đã mang lại những tiến bộ cho đất nước, từ điện khí hóa nông thôn và an sinh xã hội cho đến luật dân quyền mang tính bước ngoặt. Thật không may, những câu hỏi đã được Franklin Roosevelt và John Kennedy trả lời không phải là những câu hỏi được đặt ra ngày nay. Đảng Dân chủ ngày nay bị chi phối bởi những người tự cho mình là đúng, thuộc tầng lớp trung lưu thượng lưu, những người ưu tú ven biển—những người đủ giàu có để không phải gửi con cái đến những trường công lập yếu kém và có thể bỏ qua những chi phí thực sự của chương trình nghị sự xanh của họ. Sự không khoan dung về mặt ý thức hệ của đảng khiến nó trông giống như một công cụ giành quyền lực cho những nhà hoạt động phân biệt giới tính và chủng tộc.
Những chia rẽ nội bộ và sự thay đổi trong sự ủng hộ giữa các nhóm cử tri cốt lõi của Đảng Dân chủ như công nhân lao động, người gốc Tây Ban Nha, người da đen, người Do Thái, người Công giáo phản đối phá thai, và thậm chí một số bà mẹ chơi bóng đá ở vùng ngoại ô không muốn con trai trong phòng thay đồ của con gái họ đều đáng được xem xét nghiêm túc. Nước Mỹ cần một hệ thống chính trị hai đảng, nhưng nếu đảng Dân chủ không thay đổi hướng đi, chúng ta có thể không còn hệ thống này nữa.
https://www.newsweek.com/democrats-have-become-party-without-soul-their-day-done-opinion-2055427
David H. Rundell là cựu trưởng phái bộ tại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Ả Rập Xê Út và là tác giả của Vision or Mirage, Saudi Arabia at the Crossroads . Đại sứ Michael Gfoeller là cựu cố vấn chính trị cho Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ và là thành viên của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
NVV dịch